دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
اینترنت، جوانان و نظم جامعه تحلیل ثانویۀ تحقیقات موجود
FA
فاطمه
جواهری
دانشگاه تربیت معلم
javaherm@yahoo.com
لیلا
باقری
کارشناس ارشد پژوهش اجتماعی
test@sbu.ac.ir
مقالۀ حاضر با اتکا به یک بنیان اکتشافی و با انتخاب روش تحلیل ثانویه، 21 اثر پژوهشی را که طی 10 سال گذشته درزمینۀ پیامدهای استفاده از اینترنت تولید شده، مبنای تحلیل قرار داده است. هدف این نوشتار، شناسایی میزان و نوع تغییراتی است که بواسطۀ استفاده از اینترنت بر سطح ارزش ها، دینداری، هویت و ارتباطات اجتماعی جوانان ایجاد شده است. یافته های بدست آمده حاکی از آن است که جوانان ایرانی در خلال استفاده از اینترنت در معرض دگرگونی های فرهنگی اجتماعی قرار گرفته اند. بهره گیری از اینترنت، گاه به فراگیری برخی ارزش های منتشر در فضای جهانی و گاهی نیز موجب تفاوت های ارزشی بین والدین و فرزندان شده است، هر چند که در بعد ارزش های اخلاقی هنوز همگرایی قابل ملاحظه ای وجود دارد. استفاده از اینترنت سبک دینداری تکثرگرایانه و استدلالی را رواج داده است. به واسطۀ استفاده از اینترنت، هویت های مدرن رشد کرده، اما این وضع به کاهش مهم ترین مؤلفۀ هویت جامعه یعنی هویت ملی منتهی نشده است. استفاده از اینترنت باعث تضعیف روابط اجتماعی نشده، بلکه در بعضی موارد به افزایش آن هم کمک کرده است. به نظر می رسد جوانان ایرانی بر اساس یک رابطۀ تعاملی به شیوه ای فعالانه و گزینش-گرانه از ظرفیت های موجود در اینترنت استفاده کرده و ازآن تأثیر پذیرفته اند. درنهایت با رعایت احتیاط می توان گفت نتایج بدست آمده به وقوع یک مشکل یا مسئلۀ اجتماعی که حاصل استفاده از اینترنت باشد و موجب اختلال در نظم اجتماعی شده باشد، اشاره ندارد.
جوانان,اینترنت,مسئله اجتماعی,نظم جامعه,جامعه پذیری
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99045.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99045_ef57c02f737eef880efc8ef078b6a1b4.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
مطالعۀ میزان مشکلات آپارتمان نشینی و عوامل تأثیرگذار بر آن در کرج
FA
علیرضا
محسنی تبریزی
دانشگاه تهران
mohsenit@ut.ac.ir
سجاد
یاهک
دانشگاه تهران
syyahaks@gmail.com
سهراب
قهرمانی
دانشگاه تهران
ghahremanys@yahoo.com
علی
باصری
کارشناس ارشد جتمعه شناسی
baseridon@yahoo.com
مقالۀ حاضر بر اساس بخشی از اطلاعات مأخوذ از پیمایش مشکلات آپارتمان نشینی در کرج تنظیم شده است. در این تحقیق از سه دسته نظریات اکولوژیکی، نظریۀ ترکیبی، نظریۀ خرده فرهنگی استفاد شده است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر کلیۀ آپارتمان نشینان مناطق ده گانه کرج است، که بر اساس قواعد تعیین حجم نمونه 2000 آپارتمان به عنوان نمونه به طریق نمونه گیری ترکیبی انتخاب شده است. نتایج حاصل از یافته های توصیفی نشان میدهند که میزان مشکلات برآورد شدۀ آپارتمان نشینی در کرج بالنسبه بالاست و مشکلات آپارتمان نشینی با متغیرهای تعداد واحدهای آپارتمان، قدمت آپارتمان، نوع تملک آپارتمان، میزان تغییر ساکنین، روابط همسایگی، تراکم جمعیت، کیفیت ساخت فیزیکی، کارآمدی قوانین آپارتمان نشینی و میزان تردد در آپارتمان همبستگی معناداری دارد. در مقابل، متغیرهای مساحت واحدها، میزان امکانات، آگاهی به قوانین آپارتمان نشینی، سطح تحصیلات، تعداد اعضای خانوار، قومیت، نوع مسکن قبلی، جنس، سن مدت آپارتمان نشینی با میزان مشکلات آپارتمان نشینی رابطۀ معناداری را نشان نداد. نتایج حاصل از کاربرد تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر نیز نشان داد که، متغیرهای تراکم جمعیت(412/0)، تغییر ساکنین(355/0)، میزان تردد در آپارتمان(183/0)، کیفیت ساخت فیزیکی(150/0-)، کارآمدی قوانین آپارتمان نشینی(122/0-) و روابط همسایگی(12/0-) به عنوان تعیین کننده ترین عوامل تأثیرگذار بر میزان مشکلات آپارتمان نشینی هستند.
آپارتمان,مشکلات آپارتمان نشینی,روابط همسایگی,خرده فرهنگ
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99051.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99051_209ad1fbc67f49c2a757e2cfd6661598.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
مقایسة میزان سرمایه اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه یزد و اصفهان
FA
سیدعلیرضا
افشانی
دانشگاه یزد
afshanialireza@yazduni.ac.ir
مهربان
پارسامهر
دانشگاه یزد
arsameh@yazduni.ac.ir
محمد
نوریان نجفآبادی
دانشگاه یزد
mohammadnorian@yahoo.com
این پژوهش به منظور سنجش میزان سرمایۀ اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه یزد و اصفهان انجام شد و به بررسی رابطۀ بین متغیرهای اجتماعی مختلف با میزان سرمایه اجتماعی پرداخته است. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی بوده که طی آن 615 نفر از دانشجویان دو دانشگاه مزبور با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها بیانگر این است که میانگین میزان سرمایۀ اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه یزد بیشتر از دانشجویان دانشگاه اصفهان است. همچنین میزان سرمایۀ اجتماعی دانشجویان مرد بیش از دانشجویان زنان و در بین شاغلین بیش از غیرشاغلین بوده است. بین متغیرهای سن، میزان دینداری، پایگاه اقتصادی - اجتماعی و میزان استفاده از رسانه های جمعی با میزان سرمایۀ اجتماعی رابطة معنا داری وجود داشت. یافتههای این تحقیق همسو با نظریات دورکیم و گیدنز نشان داد که میزان دینداری و میزان استفاده از رسانه های جمعی باعث افزایش سرمایۀ اجتماعی میشوند.
سرمایۀ اجتماعی,پایگاه اقتصادی اجتماعی,دینداری,وسایل ارتباط جمعی,دانشجویان
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99057.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99057_f9b264e9e27872dcab6da4629a20e881.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
ریشههای نابرابری در جامعة امروز
FA
مصطفی
اجتهادی
دانشگاه شهید بهشتی
m.edjtehadi@gmail.com
یکی از مهمترین مباحث علوم اجتماعی و بهویژه جامعهشناسی، نابرابریهای اجتماعی است که همواره ذهن نویسندگان و نظریهپردازان را به خود مشغول داشته است. این نویسندگان و نظریهپردازان (به ویژه در دو سدۀ گذشته) کوشیدهاند این پدیده را به کمک دو مفهوم «طبقه اجتماعی» و «قشر اجتماعی»، بررسی و تبیین کنند. این درحالی است که قدرت و قابلیت تبیین این دو مفهوم برای بررسی پدیدۀ نابرابریها محدود است. اما از آنجا که نابرابری اجتماعی در جامعه، پدیدهای است که بر بنیاد و بستر تقسیم کار اجتماعی شکل میگیرد، بنابراین برای بررسی نابرابریهای اجتماعی در چهارچوب ساختار سازمانی جامعه، ضروری است که تقسیم کار اجتماعی نیز بررسی شود. چرا که تقسیم کار، اگرچه از یک سو، موجب وابستگی متقابل اعضای جامعه به یکدیگر میشود، اما از سوی دیگر، عاملی است که اعضای جامعه را از یکدیگر جدا و متمایز ساخته و در سلسله مراتبی از موقعیتهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گوناگون قرار میدهد. بر این پایه، نابرابری اجتماعی در جامعه، پیش از آنکه پدیدهای سیاسی باشد و از متغیر قدرت و میزان دسترسی به منابع آن تأثیر بپذیرد، یا با عنوان پدیدهای اقتصادی از متغیرهای مالکیت، ثروت و درآمد پیروی کند و یا پدیدهای فرهنگی تلقی شود که میبایستی از متغیرهایی چون مذهب و قومیت تأثیر بپذیرد، پدیدهای است که بر بستر تقسیم کار اجتماعی در جامعه شکل میگیرد و میتواند پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هم داشته باشد. جامعة امروز یا «جامعه-بازار» بر بستر تقسیم کار، سلسله مراتبی از موقعیتهای گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، از برترین تا پستترین، از اثرگذارترین تا کماثرترین، از مهمترین تا کم اهمیتترین... موقعیتها را پدید میآورد و با سازوکار «رقابت»، جمعیت فعال خود را در این موقعیتها «توزیع» میکند.
نابرابری اجتماعی,تقسیم کار,طبقۀ اجتماعی,جامعه- بازار,رقابت
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99061.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99061_15997dedb255da9b3f10ab80e5f4573b.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
سنجش نابرابری در سرمایه اجتماعی با استفاده از تکنیکهای ژنراتور
FA
محمود
شارع پور
دانشگاه مازندران
sharepour@yahoo.com
جامعهشناسان معاصر برای بررسی کمیت و کیفیت روابط اجتماعی در جامعه از مفهوم سرمایه اجتماعی بهره جستهاند. منظور از سرمایه اجتماعی سرمایه و منابعی است که افراد و گروهها از طریق پیوند با یکدیگر (و نوع این ارتباطات) میتوانند بدست آورند. اغلب محققان علوم اجتماعی در تعریف سرمایۀ اجتماعی بر نقش شبکهها و هنجارهای مدنی تأکید دارند. به سرمایه اجتماعی معمولاً بهعنوان یک خیر جمعی و خصوصی نیز نگریسته میشود، زیرا سرمایۀ اجتماعی بهعنوان محصول روابط اجتماعی هم بهسود بهوجود آورنده است و هم بهسود دیگران. در دهۀ اخیر با شناسایی هر چه بیشتر حوزه های تحت تأثیر سرمایۀ اجتماعی، تقاضای زیادی برای بررسی تجربی آن پدید آمده است. به عبارت دیگر، به نظر می رسد که تقاضا برای سنجش تجربی سرمایۀ اجتماعی به مراتب بیشتر از عرضه آن است. تاکنون مفهوم سازی سرمایۀ اجتماعی بیشتر از سنجش آن مورد توجه بوده است. در مقالۀ حاضر به معرفی برخی از مدلهای سنجش سرمایه اجتماعی توسط محققان مختلف، پرداخته شده است. این مدل ها در دو سطح جمعی و فردی به سنجش سرمایۀ اجتماعی پرداخته-اند. در ادامۀ مقاله به معرفی سرمایۀ اجتماعی فردی پرداخته شده و رابطۀ آن با رهیافت تحلیل شبکه ای بحث شده است. پس از آن، کاربرد تکنیک های ژنراتور در سنجش نابرابری در سرمایۀ اجتماعی فردی معرفی گردیده است. در انتهای مقاله به نقاط قوت و ضعف هر یک از سه تکنیک ژنراتور نیز پرداخته شده است. به نظر می رسد با استفاده از این تکنیک ها بتوان به اشکال جدیدی از نابرابری های اجتماعی در بین گروه های مختلف جامعه پی برد.
نابرابری اجتماعی,سرمایۀ اجتماعی,شبکۀ اجتماعی,منابع اجتماعی
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99064.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99064_1d34a18228af6740022f46f5fc2207d3.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت درونشهری در تهران با تأکید بر احساس نابرابری فضایی
FA
نوین
تولایی
دانشگاه شهید بهشتی
tavallaei@yahoo.com
جلیل
یاری
دانشگاه شهید بهشتی
jalilyari@gmail.com
هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت درونشهری در تهران، با تأکید بر احساس نابرابری فضایی است. گروهها و اقشار مختلف مردم در تهران بر مبنای ویژگیهای کالبدی و اجتماعی در محلات خاصی از شهر متراکم شدهاند. برخی از محلات به دلیل برخورداری از امکانات و فرصتهای کالبدی و اجتماعی از جذابیت خاصی برای شهرنشینان تهرانی برخوردار هستند.این امر باعث تمایل خانوارها برای مهاجرت به سمت این محلات شده است.افراد با مشاهده، ادراک و مقایسة امکانات مناطق مختلف شهر دچار احساس نابرابری و محرومیت میشوند، که محصول نهایی آن احساس نارضایتی از محلة مسکونی خود میباشد.در تحقیق حاضر، بعد از کاوش تئوریهای مرتبط با مسئلة تحقیق، و جمع آوری دادههای میدانی از شهروندان ساکن محلات پایینشهر، مرکز شهر و بالاشهر تهران، تلاش شده است،میزان تمایل پاسخگویان به سکونت در محلات بالاشهری اندازهگیری شود و ارتباط آن با دیگر متغیرهای اجتماعی بررسی گردد.بر اساس یافتههای تحقیق، بخش قابل توجهی از شهروندان مناطق پایینشهر و مرکز شهر تهرانمتمایل به جابجایی به سمت بالاشهر هستند.احساس نابرابری در بعد تحصیلات و ثروت (ابعاد مرتبط با پایگاه اجتماعی اقتصادی) و تسهیلات و دسترسیها (ابعاد مرتبط با ساختار کالبدی شهری) به نفع مناطق بالاشهری، و در بعد ارزشهای اجتماعی و فرهنگی به سود مناطق پایینشهر تهران است. همچنین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که یکی از دلایل عدم تمایل ساکنان پایین شهر به مهاجرت به سمت محلات بالاشهر، میزان بالای رضایت آنها از محلة مسکونی خود میباشد. اما در محلات مرکزی این متغیر در تبیین الگوی سکونتگزینی افراد نقش مهمی ندارد.در مناطق پایینشهر، متغیر «مکان سکونت دیگران مهم» (دوستان و اعضای فامیل) در تعیین محلة ایدهآل برای سکونت مؤثر بوده است، اما تأثیر این متغیر در بین پاسخگویان محلات مرکزی شهر معنیدار نبوده است.
نابرابری فضایی,جداییگزینی,بالاشهر,پایینشهر,تهران
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99067.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99067_d7d9617dc730cb529b5596990b2409f6.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
بررسی تطبیقی-کمّی اثر سیاست های قومی بر تضاد قومی و شیوۀ بروز آن 1995- 2004
FA
مسعود
چلبی
دانشگاه شهید بهشتی
m-chalabi@sbu.ac.ir
محمد
یزدانی نسب
دانشگاه شهید بهشتی
test@sbu.ac.ir
این مطالعه در صدد بررسی تضاد قومی و آثار سیاست های قومی دولت ها، به ویژه سیاستهای تبعیضی و همزاد آن نابرابری اسمی بر شیوۀ بروز تضاد قومی و بی ثباتی اجتماعی است. روش تحقیق مطالعۀ حاضر روش تطبیقی-کمی می باشد، که با بهره گیری از داده های ثانویۀ موجود و واحد تحلیل کشور- زمان به بررسی دورۀ زمنی1995-2004 پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بعد اقتصادی سیاست های تبعیضی، شامل تفاوت و تبعیض اقتصادی، مهمترین عامل بروز اعتراض و بعد محیط زیستی نامساعد سیاست های تبعیضی، مهمترین عامل بروز شورش بوده است و به دنبال آن اهمیت ابعاد سیاسی و فرهنگی مطرح می باشد. همچنین با تفکیک کشورهای مورد مطالعه به شش منطقه، اهمیت بعد اقتصادی و بعد محیط زیستی نامساعد به ترتیب برای اعتراض و شورش، حفظ شد؛ همچنین با تفکیک مناطق برخی نتایج متفاوت در دیگر ابعاد سیاست های تبعیضی ظاهر گشت که قابل توجه است. به علاوه همراه با توسعه سیاسی کشورها میزان اعتراض افزایش و میزان شورش کاهش می یابد. ضمناً رابطۀ معناداری بین اندازۀ دولت و هویت گروهی با اعتراض و شورش دیده نشد. این در حالی است که متغیر بسیج گروهی تأثیر مثبت و معناداری بر میزان اعتراض و شورش دارد.
قومیت,سیاست های تبعیضی,نوع حکومت,بسیج گروهی,تضاد قومی
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99071.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99071_aef080966f2a13fbb80862fef485beef.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
1390
2
2012
02
20
تبیین رضایت نوجوانان تهرانی از زندگی خانوادگیشان برحسب میزان تحقق نظم در خانواده: آزمونی تجربی از کارایی نظریة نظم در سطح خرد
FA
مسعود
گلچین
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم
golchin_masoud@yahoo.com
شاپور
زردموی اوردکلو
پژوهشگر معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه علامه طباطبایی
shz1361@yahoo.com
در کشور ما طی سالهای اخیر، مطالعات پیمایشی چندی پیرامون موضوع رضایت از زندگی صورت گرفته که در برخی از آنها رضایت از زندگی خانوادگی افراد نیز مورد توجه بوده است. اما آشکارا سهم مطالعات مستقل برای بررسی رضایت افراد از زندگی خانوادگی اندک بوده است. در این نوشتار کوشش شده است تا با اتکای بر نظریة نظم در سطح خرد و زمینهسازی ارضای نیازهای نوجوانان از این طریق، رضایت آنها از زندگی خانوادگیشان تبیین گردد . در این راستا نظم در خانواده (در معنای جامعهشناختی آن) به عنوان متغیر بنیادی و متغیرهای ارضای نیازها، احساس آزادی، امنیت و عدالت به عنوان متغیرهای واسطهای و رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگیشان به عنوان متغبر وابسته مورد ارزیابی واقع شدند. دادهها در چارچوب روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جمعیت آماری شامل دانشآموزان دوره متوسطه و پیش دانشگاهی شهر تهران است که از میان این جمعیت، 420 نفر بر اساس فرمول نمونهگیری کوکران به روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از هفت منطقة 1، 4، 7، 10، 13، 16و 19 انتخاب شدند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که: 1 - بر اساس نمرات میانگین شاخصهای ابعاد چهارگانة نظم، همبختی بیشترین میزان تحقق (43/4) و همگامی کمترین میزان تحقق (6/3) را در خانوادهها داشته است. 2- به طور کلی نظم در خانوادههای مورد بررسی، در حد متوسط (میانگین =41/3 از 5) است و پاسخگویان در حد بالایی از زندگی خانوادگیشان احساس رضایت (میانگین =22/4 از 5) میکنند. 3 - کمترین میزان ارضای نیاز بر حسب میانگین متعلق به احساس آزادی و بیشترین آنها مربوط به نیاز تعلقپذیری و عشق بوده است. 4- در این تحقیق عوامل مؤثر بر رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی در دو سطح فردی و میانی مورد بررسی قرار گرفته است. در سطح میانی(خانواده) نشانههایی وجود دارد دال بر این که بین تحقق نظم در خانواده در حالت کلی آن (0.67 = R) و تحقق همدلی (Beta = 0.35)، همفکری (Beta = 0.33) و همگامی (Beta =0.13) در خانواده با رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی نوعی رابطه علی موجود است. در خصوص مشکلات چهارگانة خانواده حل مشکلات تربیتی خانواده (Beta =0.30) در وهلة اول و معاشرتی و تمشیتی (Beta=0.17) در مرحلة دوم، و در سطح فردی نیز ارضاء نیازهای تعلقپذیری و عشق (Beta = 0.38)، نیاز به احترام (Beta = 0.29) و نیازهای شناختی (Beta =0.17) بیشترین تأثیر را در رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی داشتند که تأییدی بر این نظر است: بعد از تأمین حداقلی از نیازهای جسمانی و مادی، نیازهای روانی و اجتماعی انسان اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری پیدا میکنند.
رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی,نظم در سطح خرد,شانزده مسئلة ژنریک,ارضای نیاز,احساس آزادی,احساس عدالت,احساس امنیت
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99076.html
https://jsoa.sbu.ac.ir/article_99076_2541d137ecb499d08a7f5840b8bcad49.pdf