بررسی عوامل مؤثر بر رفتار در موقعیت‌های متعارض نفع فردی و جمعی در خانواده با تأکید بر جهت‌گیری‌های زنان در موقعیت‌های تعارض منافع اقتصادی زوجین

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه الزهرا

چکیده

مشاهدة زندگی روزمرة زوجین شاغل، نشان می‌دهد که هریک از آن‌ها، گاهی با موقعیت‌هایی مواجه می‌شوند که در آن، منافع فردیشان در رابطه با امور مالی، در تعارض با منافع یکدیگر و نهایتاً، منافع خانواده، قرار می‌گیرند. هدف پژوهش مطالعة رفتار زوجین در موقعیت‌های تعارض منافع فردی و جمعی و بررسی عوامل مؤثر بر رفتار در این موقعیت‌ها که تحت عنوان کلی دوراهی اجتماعی قرار دارد می‌باشد. موقعیت دوراهی مدنظر در رابطه با منافع مالی زوجین در خانواده، می‌باشد. برای این منظور، پنج موقعیت دوراهی که دربردارندة تعارض منافع اقتصادی زوجین می‌باشد، از طریق سناریوسازی نظری، طراحی شدند. چارچوب نظری پژوهش ترکیبی از نظریات اخلاق‌مراقبت گلیگان، نقش‌های‌اجتماعی ایگلی، انتخاب عقلانی‌اجتماعی و نظریة‌بازی، می‌باشد. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای در بین ۲۷۵ نفر از زنان شاغل در شهرداری تهران، انجام پذیرفته است. نتیجه کلی نشان داد، میزان پذیرش باور‌ها و هنجار‌های جنسیتی، زمینه‌ساز عدم تعادل بهینة همکاری در موقعیت‌های طراحی شده است به‌گونه‌ای که استراتژی غالب افراد نمونة تحقیق، همکاری خود- عدم‌همکاری دیگری است. از میان عوامل مؤثر بر ترجیحات رفتاری در موقعیت‌های طراحی شده، جامعه‌پذیری‌جنسیتی، اخلاق مراقبت و آگاهی از انتظارات نقش، رابطة معناداری با جهت‌گیری‌های فردی یا جمعی افراد داشته‌اند.

عنوان مقاله [English]

The study of factors affecting the interests of individual and collective behavior in conflict situations in the family, with emphasis on women orientations in situations of conflict of economic benefits couples

چکیده [English]

Observation of couples everyday life, shows Each of them encountered situations in family life , where ,Individual interests of each of the spouses in financial aspects and, ultimately , the interests of the family , are in conflict. In some cases , couples have announced economic differences as the reason for dissatisfaction and divorce and emotional coldness. In the expression of personality factors affecting cooperation and collective orientations in situations of conflicting individual and collective interests. To achieve such goal this study has acquired five economic conflicts which were designed and used based on the Prisoner's dilemma. The theoretical framework of this study is based on a combination of Glygan care moral theory , Eagle's social roles, recent theory of rational choice theory and the Game Theory. This research was undertaken using cluster sampling survey among 275 women employees of the Tehran municipality. The overall result showed, Among the factors influencing behavior in social dilemma in the family, Gender socialization, ethics of care, awareness of role expectations, Had a significant relationship with behavior in social dilemma.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender socialization-" "Social dilemma" "
  • Ethics of Care" "-Social rational choice-" "Prisoner's dilemma game"
  1. آبوت، پاملا و والاس،کلر (۱۳۸۰)، جامعه شناسی زنان، ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران نشرنی.
  2. جوادی یگانه، محمدرضا (۱۳۸۳)، دوراهی اجتماعی و عوامل موثر بر رفتار مردم در این موقعیت، رساله دکترا جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
  3. جوادی یگانه، محمدرضا (۱۳۸۶)، بررسی اثر موقعیت بازی درفضای کنش بررفتار درراهی اجتماعی، آزمون مدل چلبی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره25، ۲۶۹-۲۹۹.
  4. جوادی یگانه، محمدرضا، هاشمی، سید ضیاء (۱۳۸۷)، نگاهی جدید به مناقشه فردگرایی و جمع‌گرایی در جامعه شناسی، فصلنامه مطالعات جامعه شناسی، شماره33، ۱۳۱- ۱۶۲.
  5. جوادی یگانه، محمدرضا (۱۳۸۷)، رویکرد جامعه شناسانة انتخاب عقلانی، فصلنامه راهبرد فرهنگ، شماره ۳، ۳۳-۶۴.
  6. چلبی، مسعود (۱۳۸۱)، فضای کنش ابزاری تنظیمی در نظریه‌سازی، فصلنامه جامعه‌شناسی ایران، دوره چهارم، شماره ۱، ۵-۴۶.
  7. رضایی، انیس (۱۳۸۷)، بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر نابرابری جنسی آموزشی در بخش درود کرمانشاه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا.
  8. ریتزر، جورج (۱۳۸۸)، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات علمی.
  9. طاهری، نرگس (۱۳۹۱)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اختلافات اقتصادی زندگی زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا.
  10. کوئن، پروس (۱۳۸۶)، درآمدی به جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ یازدهم، تهران، نشرتوتیا.
  11. لتیل، دانیل (137۳)، تبیین در علوم اجتماعی، درآمدی بر فلسفه علم الاجتماع، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، انتشارات صراط.
  12. میرزایی، حسین (۱۳۸۵)، بررسی جامعه‌شناختی فرد‌گرایی در ایران‏‎، ‎‏با تأکید بر پیمایش ساکنین شهر تهران، رساله دکترای جامعه شناسی، دانشگاه تهران.
  13. هومین‌فر، الهام (۱۳۸۲)، تحول جامعه‌پذیری جنسیتی، فصلنامه پژوهش زنان، دوره اول، سال سوم شماره۷، ۸۹-۱۱۳.
  14. هنرپروران، نازنین، قادری، زهرا، قبادی، کبرا (۱۳۹۰)، مقایسه الگوهای ارتباط و تعارضات زناشویی در زنان متأهل شاغل در بانک‌های دولتی و زنان خانه‌دار شهر شیراز، فصلنامه جامعه شناسی زنان، سال دوم، شماره سوم، ۱۰۳-۱۲۲.