عملکرد نهادی و خروج نخبگان از کشورهای درحال‌توسعه و کمترتوسعه‌یافته (تحلیل نهادی تطبیقی 100 کشور مبدأ)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در چارچوب نهادی- ساختاری، خروج نخبگان واکنشی به ساختار نامناسب موجود و عملکرد ضعیف نهادهای جامعه است که برخاسته از توسعه نامتوازن در کشورهای درحال‌توسعه و کمترتوسعه‌یافته می‌باشد. بنظر می‌رسد خروج نخبگان از این کشورها، عللی ساختاری و نهادی دارد که در مطالعات بین‌الملل با عملکرد نهادی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بر مبنای تحلیل نهادی تطبیقی، بیشترین میانگین خروج نخبگان را کشورهای آسیای جنوبی (ایران، پاکستان، هند، سریلانکا، بنگلادش و نپال) تجربه‌ کرده‌اند. داده‌های بین‌المللی نشان می‌دهند ایران در میان کشورهای آسیای جنوبی، بعد از هند بیشترین خروج نخبگان را داشته و در میان 100 کشور درحال‌توسعه و کمترتوسعه‌یافته، رتبه ششم بیشترین میزان خروج نخبگان را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش، بی‌ثباتی سیاسی و فساد اقتصادی اثرگذارترین شاخص‌های عملکرد نهادی بر خروج نخبگان قلمداد می‌شوند. مهمترین تفاوت نهادی کشورهای مورد مطالعه در میزان خروج نخبگان از کشورهایشان، در عملکرد نهادی آنها نهفته است. عملکرد نهادی ضعیف نه تنها منجر به انتقال نهادی نخبگان به کشورهای پیشرفته گشته است، بلکه احتمال عدم بازگشت نخبگان به کشورهایشان را نیز تقویت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Institutional performance and Brain Drain from developing and Least Developed ‎countries ‏)‏Comparative institutional analysis of ‎‏100‏‎ origin‏ ‏countries‎

نویسندگان [English]

  • Zeinab Fatemi Amin 1
  • Ali yousofi 2
  • hossein Akbari 3
1 Ph.D. Student of Sociology, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor of Social Sciences University of Ferdowsi University of Mashhad
3 Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

In the institutional-structural framework, the brain drain is a reaction to the inappropriate ‎structure and poor performance of the institutions of society, which is the result of uneven ‎development in the developing and least developed countries. It seems that the brain drain ‎from these countries has a structural and institutional reasons that is assessed in ‎international studies of institutional performance. Based on the comparative institutional ‎analysis, the highest rate of brain drain has been experienced by South Asian countries (Iran, ‎Pakistan, India, Sri Lanka, Bangladesh and Nepal). International data show that Iran among ‎the countries of South Asia has the most brain drain after India, and has sixth rank in the ‎brain drain among the‏100 ‏‎ developing and least developed countries. In this study, political ‎instability and economic corruption are considered to be the most effective indicators of ‎institutional performance on brain drain. The most important institutional difference ‎between the studied countries in rate of their brain drain is in their institutional ‎performance. The poor institutional performance has not only resulted in the institutional ‎transfer of elites to advanced countries, but also strengthens the possibility of non-returning ‎elites to their countries‏.‏

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative Institutional Analysis
  • Institutional performance
  • Institutional Difference and ‎Brain Drain

مراجع

  1. اورعی، غلامرضا (1394). جزوه مبانی جامعه‌شناسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد
  2. ایوبی، حجت الله (بی‌تا). نونهادگرایی رویکردی جدید در علم سیاست.
  3. آذرمند، حمید (1385). نقش نهادهای سیاسی و حقوقی در توسعه اقتصادی. روند. شماره 50 و 51
  4. آرون، ریمون (1370). مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمه باقر پرهام. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی
  5. بابایی، یحیی (1383). درس‌نامه کاربرد کامپیوتر در علوم اجتماعی، تهران: دانشگاه تهران. دانشکده علوم اجتماعی
  6. توسلی، غلامعباس (1369). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات سمت
  7. چلبی، مسعود و جنادله، علی (1386). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت اقتصادی. تهران: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. ویژه‌نامه جامعه‌شناسی. شماره 53
  8. حمیدی، محمد محسن (1387). هویت، کارآمدی نهادی و امنیت انسانی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره 256
  9. خلیلی، رضا (1380). مهاجرت نخبگان در عصر اطلاعات بازاندیشی فرصت‌ها و تهدیدها و راهکارها. فصلنامه مطالعات راهبردی. سال چهارم. شماره 4
  10. دوستار، محمد؛ فروغی، نفیسه؛ نوروزی، خلیل و جوادی، مجتبی (1392). راهبردهای جذب نخبگان در نظام آموزش عالی ج.ا.ا با استفاده از مدل گسترش عملکرد کیفیت. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان. سال اول. شماره 4
  11. زارعی، آرمان (1392). نهادگرایی جدید جامعه‌شناختی؛ رهیافتی برای تحلیل ثبات و تغییر. فصلنامه علمی- پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی. سال نوزدهم. شماره 77
  12. زمان‌زاده، حمید (1388). تحلیل نهادی- ساختاری سیر تاریخ اقتصاد ایران در دوره قاجار. روزنامه دنیای اقتصاد. کدخبر: 501110
  13. سلجوقی، خسرو (1379). مهاجرت نخبگان؛ علل و راهکارها. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. معاونت امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی
  14. کسلر، دیرک (1394). نظریه‌های روز جامعه‌شناسی؛ از ایزنشتات تا پسامدرن‌ها. ترجمه کرامت اله راسخ. تهران: نشر آگه
  15. طالبی‌زیدی، عباسعلی و رضایی، جمشید (1388). بررسی علل مهاجرت نخبگان دانشگاهی از مازندران طی سال‌های 1380-1370. فصلنامه مدیریت. سال ششم. شماره 16
  16. عیسی‌زاده، سعید و احمدزاده، اکبر (1388). بررسی اثر عوامل نهادی بر رشد اقتصادی با تأکید بر نهادهای حاکمیتی. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران. سال سیزدهم. شماره 40. صص: 28-1
  17. متوسلی، محمود و نجفی، سیدمحمدباقر (1388). ابزارهای تبیین و تحلیل مسائل اقتصادی از دیدگاه داگلاس نورث. جامعه و اقتصاد. سال ششم. شماره 19 و 20
  18. متوسلی، محمود؛ مشهدی احمد، محمود و نیکونسبتی، علی (1389). غفلت از نهادها؛ دلایل و اثرات آن بر مطالعات بین رشته‌ای در اقتصاد. فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی. دوره دوم. شماره 3
  19. میرفردی، اصغر و رمضانی باصری، عباس (1392). همگرایی نگرش‌های جامعه‌شناختی و اقتصادی در رویکرد نهادگرایی به توسعه. دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه. سال دوم. شماره 2
  20. نایب، سعید (1390). ویژگی‌های تبیین در دستگاه نظری نهادگرایی جدید. اقتصاد تطبیقی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال دوم. شماره 2. صص: 157-135
  21. نورث، داگلاس (1385). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی. ترجمه محمدرضا معینی. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
  22. Adebayo, Akin (1985). Brain Drain within the Ecowas Region. Issue: A Journal of Opinion, Vol. 14. pp: 37-38
  23. Arslan, c. et al (2014). A New Profile of Migrants in the Aftermath of the Recent Economic Crisis. OECD Social, Employment and Migration Working Papers. NO. 160
  24. Bakewell, Oliver (1996). Refugee Repartriation in Africa: Toward a Theoretical Framework?. Occasional Paper 09 (96). University of Bath
  25. Bang, J. T. & M. Mitra (2010). Brain Drain and Institutions of Governmence: Educational Attainment of Immigrants to the US 1998-1988. Economic Systems. Vol. 35 (3)
  26. Barro, R., and Lee, J. (2001) International data on educational attainment: updates and implications, Oxford Economic Papers 53, 541-63
  27. Barro, Robert (2013). Education and Economic Growth. Annals of Economics and Finance: 301-328
  28. Beine M, Docquier F, Rapoport H (2001) Brain drain and economic growth: theory and evidence. J Dev Econ 64(1):89–275
  29. Beine M, Docquier F, Rapoport H. (2001). Brain Drain and Economic Growth: Theory and Evidence. Journal of Development Economics. Vol. 64
  30. Beine, Michel and Sekkat, Khalid (2013). Skilled Migration and the Transfer of Institutional Norms. IZA Journal of Migration
  31. Beine, Michel, Frederic Docquier and Hillel Rapoport. April, (2008). Brain Drain and Human Capital Formation in Developing Countries: Winners and Losers. The Economic Journal, Vol. 118, No. 528: 631-652
  32. Bertelsmann Stiftung, Carl (2010). Transformation Index of the Bertelsmann stiftung. Manual for Country Assessments. Germany: Center for Applied Policy Research, Research Group on Global Future
  33. Cebula, R.J (2010). Migration, Economic Freedom, and Personal Freedom: a Preliminary Emprical Analysis. Paper Presented at the Southern Regional Science Association. March, Washington, D.C.
  34. Clark, J. R. and D. Pearson (2007). Economic Freedom, Entrepreneurship. Migration and Economic Growth, The Clarion Business and Economic Review 6(2)
  35. Demsetz, H. (1969). Information and efficiency: Another viewpoint. Journal of Law and Economics, 12 (1). pp.1-22
  36. Docquier F, Lodigian E, Lodigiani E, Rapoport H, Schiff M (2009) Brain drain and home country institutions. Mimeo, Universite Catholique de Louvain
  37. Docquier F, Marfouk A (2006) International migration by educational attainment (1990–2000). In: Ozden C, Schiff M (ed) International migration, remittances and the brain drain, 5th edition. Palgrave-Macmillan, Washington DC
  38. Docquier, Frederic and Hillel, Rapoport (2012). Globalization, Brain Drain, and Development. Journal of Economic Literature, Vol. 50, No. 3: 681-730
  39. Docquier, Frederic, Olivier Lohest and Abdeslam Marfouk (2007). Brain Drain in Developing Countries. The World Bank Economic Review, Vol. 21, No. 2: 193-218
  40. Ernst, Stephen (2015). The Paradox of High-Skilled Migration: Is The Brain Drain the Best Antidote to the Brain Drain?. Masters Thesis. Brandeis University
  41. Finnemore, Martha (1996). Norms, Culture, and World Politics: Insights from Sociology's Institutionalism. International Organization. Vol. 50 (2). pp: 325-347
  42. Gwartney, J., R. Lawson, and J. Hall (2012). 2012 economic freedom dataset, published in economic freedom of the world: 2012 annual report
  43. Hall, Peter A. (1989). The Political Power of Economic Ideas: Keynesianism across Nations. Princeton, N.J.: Princeton University Press Hall, John A. (1993). Ideas and the Social Sciences. In Ideas and Foreign Policy: Beliefs, Institutions and Political Change, ed. Judith Goldstein and Robert Keohane, 31–56. Ithaca: Cornell University Press
  44. Hollingsworth, J.Rogers (2000). Doing Institutional Analysis: Implications for the Study of Onnovations. Review of International Political Economy7: 4. 595-644
  45. Immergut, Ellen M. (1998). The Theoretical Core of the New Institutionalism. Politics and Society. Vol. 26 (1). pp: 5-34
  46. Jackson, Gregory (2009). Actors and Institutions. United Kingdom: University of Bath
  47. Joskow, P. L. (2008). Introduction to new institutional economics: A report card. In E. Brousseau and J.-M. Glachant (Eds.), New Institutional Economics: A Guidebook, pp. 1–19. Cambridge University Press, Cambridge, UK ; New York
  48. Kaufmann, Daniel (2010). The World Wide Governance Indicators: Methodology and Analytical Report. World Bank: Working Paper
  49. Klein, Peter (1999). New Institutional Economics. Department of Economics. University of Georgia
  50. Koelble, Thomas (2013). The New Institutionalism in Political Sciences and Sociology. Comparative Politics. Vol. 27. No. 2. pp: 231-243
  51. Kruken, George (2002). Sociological Neo-Institutionalism. University of Bielefeld
  52. Kuncic, Aljaz (2013). Institutional Quality Dataset. The 8th Young Economists Seminar to 19th Dubrovnik Economic Conference. Argentina: Dubrovnik
  53. Lieberman, Robert C. (2002). Ideas, Institutions and Political order: Explaining Political Change. American Political Science Review 96 (4). pp: 697-712
  54. Lim, Wee-Kiat (2011).Understanding Risk Governance: Introducing Sociological Neoinstitutionalism and Foucauldian Governmentality for Further Theorizing. International Journal Disaster Risk Science. Vol. 2 (3). pp: 11-20
  55. Locke, Richard M. and Kathleen Thelen. 1995. Apples and Oranges Revisited: Contextualized Comparisons and the Study of Comparative Labor Politics." Politics and Society 23(3): 337-367
  56. Mackay, F,Kenny, M & Chappell, L (2010). New Institutionalism Thtough a Gender Lens: Towards a Feminist Institutionalism?. International Political Review. Vol. 31. No. 5. Pp: 573-588
  57. Miller, Ambassador; Kim, Anthony (2010). Index of Economic Freedom. Washington: Heritage Foundation
  58. Nee, Victor & Ingram, Paul (1998). Embeddedness and Beyond: Institution, Exchange and Social Structure. In The New Institutionalism in Sociology (eds.) MC Brinton. New York: Russell Sage Found
  59. Nee, Victor (1998). Sources of the New Institutionalism. In The New Institutionalism in Sociology. Chapter one.Victor Nee and Mary Brinton. Stanford University Press
  60. Nee, Victor (2003). New Institutionalism, Economic and Sociological. In The Handbook for Economic Sociology. N. Smelser and R. Swedberg. Princeton: Princeton University Press
  61. North, Douglass C. (1990). Institutions, Institutional change and Economic Performance. Cambridge, U. K. and N. Y.: Cambridge University Press
  62. North, Douglass C. (2005). Understanding the Process of Economic Change. New Jersey: Princeton University Press
  63. Norton, Seth W. (2003). Economic IInstitutions and Human Well-Being: A Cross-National Analysis. Eastern Economic Journal. Vol. 29. No. 1. PP: 23-40
  64. Rosenzweig, M. R (2006). The Circulation Migration of the Skilled and Economic Development. Federal Reserve Bank of Dallas, 147-170
  65. Saxenian, AnnaLee (2002). Silicon Valley’s New Immigrant High-Growth Entrepreneurs. Economic Development Quarterly 16
  66. Scott, W. Richard (1995). Institution and Organization. London New Dehli: Sage Publications
  67. Solari, Stefano (2001). Comparative Institutional Analysis and the State: A System Perspective. Freiburg- PaduaSeminar: Networks, Institutions, and Organization Learning
  68. Solimano, Andres (2008). Causes and Consequences of Talent Mobility. In Andres Solimano (ed.), The International Mobility of Talent: Types, Causes and Development Impact. Oxford: Oxford University Press, 1-18
  69. Streeck, Wolfgang, and Kathleen Thelen, eds. (2005). Beyond Continuity: Institutional Change in Advanced Political Economies. Oxford: Oxford University Press
  70. Vong, K. L and C. K. Yip (1999) Education, Economic Grrowth, and Brain Drain. Journal of Economics Dynamics and Control 23
  71. Williamson, Oliver E. (2000). The New Institutional Economic: Taking Stock, Looking Ahead. Journal of Economic Literature. Vol.XXXVIII. PP: 595-613
  72. World Bank (2000). World Development Report. Washington, DC: World Bank
  73. Ye, Min (2009). Ethnic Investors Vs. Foreign Investors: The Impact of Diasporas on Economic Liberalization in China and India. Paper presented at the annual convention of the American Political Science Association, Toronto, Canada, September 3-6
  74. https://andrewwilliamsecon.wordpress.com/datasets
  75. http://www.bti-project.org/index
  76. http://info.worldbank.org/governance/wgi/index
  77. http://go.worldbank.org/2EAGGLRZ40
  78. http://www.heritage.org/index
  79. http://www.weforum.org/en/initiatives/gcp/index.htm

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار