تحلیل جامعه شناختی پیش نیازهای فرهنگی تقویت جامعه مدنی در ایران(مطالعه موردی شهر تهران)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سوره

2 دانشیار دانشگاه اصفهان

3 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

موضوع مقاله حاضر فرهنگ جامعه مدنی در ایران است. جامعه مدنی به معنی جامعه همبسته ، مردم‌سالار و اخلاق گرایانه،  مشتمل بر نهادهای اجرایی و ارزش های فرهنگی، تعریف شده و فرض بر آن است که تقویت این نوع از جامعه مدنی آرمانی در وهله اول مستلزم وجود شاخصه‌های فرهنگی خاص در کنشگران است. به منظور توضیح این مهم، مفهوم "پیش نیازهای فرهنگی تقویت جامعه مدنی" به کار گرفته شد. نهایتاً تحقیق با بررسی آثار صاحبنظران کلاسیک و جدید هشت عنصر فرهنگی : برابری طلبی ، فردگرایی ، تفاوت پذیری ، عقلانیت نظری  تعلق جمعی ، اعتماد ، انضباط اخلاقی و مشارکت در قالب مفهوم فوق تنظیم شد. این متغیرها در دو بعد استقلال گرایی و همگرایی دسته بندی شد. در این تحقیق با جمع‌آوری داده‌ها از ۱۰۱۶ شهروند تهرانی، متغیرهای فوق بررسی و مشخص شد که این عناصر فرهنگی در حد نسبتا پایینی قرار دارند. از سوی دیگر میان دو بعد همگرایی و استقلال گرایی هم تغییری و رابطه منفی وجود دارد. دو متغیر مستقل تعلق مذهبی و تحصیلات مهمترین متغیرهای اثرگذار بر دو بعد مفهوم اصلی هستند که نشان از نوعی گسستگی در جامعه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of cultural prerequisites for strengthening civil society in Iran

نویسندگان [English]

  • javad sadeqi jafari 1
  • behjat yazdkhasti 2
  • mostafa ejtehadi 3
1 Soore University
2 Associate Professor at Isfahan University
3 Associate Professor at Isfahan University
چکیده [English]

This research has been carried out on the strengthening of civil society in Iran. Civil society means a coherent, democratic and ethical society, including executive bodies and defined cultural values and it is assumed that the strengthening of this kind of ideal civil society in the first place requires the existence of certain cultural characteristics in the activists. In order to explain this, the concept of "cultural Prerequisites for reinforcing the civil society" was used. Ultimately, research has examined the works of classical and new scholars on the ten cultural elements: equalityism, individualism, discreteness, theoretical rationality, libertarianism, collective belonging, trust, moral discipline, activism, and legalism. These variables are classified in two dimensions of independence and convergence. In this research, by collecting data from 1016 Tehrani citizens, the variables were studied and it was found that these elements are relatively low. On the other hand, there is a moderate and negative relationship between the two dimensions of convergence and independence. The two independent variables of religious affiliation and education are the most important variables affecting the two main concepts that indicate a kind of social disruption.

کلیدواژه‌ها [English]

  • civil society
  • cultural Prerequisites
  • convergence
  • Independence
  • moralistism

مراجع

  1. اسمیت،فلیپ و رایلی،الِگزندر(1394) نظریه فرهنگی، ترجمه محسن ثلاثی،تهران:انتشارات علمی.
  2. امیراحمدی ، هوشنگ (1374) "درآمدی بر جامعه مدنی در ایران"ایران نامه، شماره 53، صفحه79- 106.
  3. امیراحمدی ، هوشنگ (1381)جامعة سیاسی ، جامعة مدنی و توسعة ملی ، ترجمة علیرضا طیّب ، تهران: نقش و نگار.
  4. انصاری، ابراهیم (1378) "نگرشی بر جامعه مدنی در ایران" جامعه شناسی کاربردی،شماره 10 ،صفحه29 -38.
  5. اینگلهارت،رونالد، ولزل،کریستین(1389) نوسازی،تغییر فرهنگی و دموکراسی،ترجمه یعقوب احمدی، تهران: انتشارات کویر.
  6. آبراهامیان،یرواند(1387) ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی ،تهران: نشر نی.
  7. برگر،پیتر و زایدولد(1393)اعتقاد بدون تعصب، ترجمۀ محمود حبیبی، تهران: نشرگمان.
  8. بشیریه ، حسین(1378)جامعة مدنی و توسعه سیاسی در ایران : گفتارهایی در جامعه شناسی سیاسی ، تهران:علوم نوین.
  9. پاتنام، روبرت (1392) دموکراسی و سنتهای مدنی ، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
  10. پیتمن، کرول(1391)مسئلۀ وظیفه سیاسی، ترجمۀ محمود راسخ افشار، تهران: نشر پژواک.
  11. تونکیس، فران(1387)اعتماد و سرمایه اجتماعی، ترجمه محمدتقی دلفروز،تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  12. جلائی پور،حمید رضا(1392) جامعه شناسی ایران،جامعه کژمدرن،تهران: نشرعلم .
  13. خانیکی،هادی،(1376)"جامعه مدنی در ساخت اجتماعی کهن و نو ایران"در مجموعه مقالات تحقق جامعه مدنی در انقلاب اسلامی ، تهران : سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی،صفحه
  14. دو توکویل،الکسی(1391 ) انقلاب فرانسه و رژیم پیش از آن،ترجمه محسن ثلاثی، تهران:انتشارات مروارید.
  15. دو توکویل،الکسی(1393)تحلیل دموکراسی در امریکا،ترجمه رحمت الله مقدم مراغه ای، تهران : علمی و فرهنگی.
  16. راولز، جان، (1394)عدالت به مثابۀ انصاف، ترجمۀ عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
  17. رجایی،فرهنگ،(1374)آزادی،جامعه مدنی و بازدارنده ها،"مطالعات خاورمیانه"،شماره5، صفحه494- 498.
  18. روسو،ژان ژاک (1388)، قرارداد اجتماعی متن و در زمینه متن، هیات تحریریه ژرار شومین و دیگران، ترجمه مرتضی کلانتری ها، تهران : نشر آکه.
  19. سبزه ای ،محمد تقی (1389)" تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعه مدنی در ایران، تحلیل مقایسه ای دوره مشروطه با دوره انقلاب اسلامی"مجله مطالعات اجتماعی ایران ، شماره10،صفحه49- 85.
  20. سلیگمن، آدام(1387) اعتماد و جامعه مدنی، در تونکیس، فران، اعتماد و سرمایه اجتماعی، ترجمۀ محمدتقی دلفروز،تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  21. شارون، جوئل(1385 )ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی،ترجمه منوچهر صبوری،تهران: نشر نی.
  22. غنی نژاد اهری ، موسی (1377) جامعة مدنی : آزادی ، اقتصاد و سیاست ، تهران:طرح نو.
  23. فوران،جان(1383) مقاومت شکننده،ترجمه احمد تدین، تهران:رسا.
  24. فوکویاما، فرانسیس(1389) سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، درتاجبخش،کیان،سرمایه اجتماعی، اعتماد و دموکراسی،مترجم افشین خاکباز و حسن پویان، تهران:شیرازه.
  25. قاضی مرادی، حسن (1385)در پیرامون خودمداری ایرانیان، تهران:نشر اختران.
  26. کاتوزیان،محمد علی (1390) ایران،جامعه کوتاه مدت، مترجم عبداله کوثری، تهران: نشر نی.
  27. کاتوزیان،محمدعلی(1377) نه مقاله در جامعه شناسی تاریخی ایران، نفت وتوسعه اقتصادی، تهران: نشر مرکز.
  28. کانت، ایمانوئل(1393) فلسفه حقوق، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات نقش ونگار.
  29. کمالی ، مسعود (1381) جامعه مدنی دولت و نوسازی در ایران، مترجم کمال پولادی، تهران: انتشارات باز.
  30. کیویستو، پیتر(1388) اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  31. گرامشی، آنتونیو(1384) دولت و جامعه مدنی، ترجمه عباس میلانی، تهران:نشر اختران.
  32. لاک، جان(1387)رساله ای در باب حکومت،ترجمه حمید عضدانلو، تهران: نشر نی.
  33. لاک، جان(1377)نامه ای در باب تساهل،ترجمه شیرزاد گلشاهی کریم،تهران:نشرنی.
  34. منتسکیو،بارون دو(1349) روح القوانین،ترجمه علی اکبر مهتدی، تهران:امیرکبیر.
  35. نبوی، عبدالحسین و حسین زاده، علی حسین و حسینی، سیده هاجر(1387) "بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی-اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی"فصلنامه دانش انتظامی، شماره 39، صفحه 38-7.
  36. هابز، توماس(1380)لویاتان،ترجمه حسین بشیریه، تهران:نشر نی.
  37. هگل، فردریش(1393)اصول فلسفۀ حق، ترجمه مهبد ایرانی طالب،تهران:انتشارات قطره.
  38. سایت مرکز امار ایران https://www.amar.org.ir
  39. Alexander, Jeffrey C (2006) The Civil Sphere, Oxford University Press, New York.
  40. Alexander, Jeffrey C (2003) The Meanings of Social Life: A Cultural Sociology. New York: Oxford University Press.
  41. Anheier, Helmut K and List, Regina A (2005) a dictionary of civil Society, philanthropy and the non-profit sector, Routledge Haines House, London.
  42. Almond, Gabriel and Verba, Sydney (1963) The civic culture :political Attitudes and Democracy in Five Nations, Princeton university press.
  43. Perez – diaz , victor(2014) civil society: A multi- layered, current sociology review, published by sage. Pages: 1-19.
  44. Seligman, Adam.B (1992) the idea of civil society. New York: free press
  45. Taylor ,Charles (2007) A Secular Age, Cambridge, Ma and London: Belknap Press of Harvard University Press.
  46. Wright, Erik Olin, (2005), ‘social class’ in Encyclopedia of Social Theory (Two Volume Set): Ritzer, G. Thousand Oaks, CA: Sage Publications., Pages:717-723.
  47. Kocka, Jurgen (2004) civil society from a historical perspective, European Review, vol.12, No.1: 65-79.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار