سطح‌بندی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان اردبیل به لحاظ شاخص‌های فرهنگی _ اجتماعی

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

        شناسایی مناطق محروم و توسعه‌نیافته، امری مهم و اساسی در جهت اتخاذ راهبردهای توسعه ملی و منطقه‌ای به شمار می‌رود که هدف عمده آن‌ها، کاهش نابرابری بین منطقه‌ای و درون منطقه‌ای است. روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) با دارا بودن قابلیت ارزیابی یکپارچه شاخص‌ها، ابزار مناسبی در اختیار برنامه ریزان قرار می‌دهند. در این پژوهش از میان شاخص‌های توسعه‌یافتگی شاخص فرهنگی _ اجتماعی موردبررسی قرار می‌گیرد که 23 شاخص مختلف فرهنگی - اجتماعی تعریف و تنظیم گردیده شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی سطح توسعه توسعه‌یافتگی استان اردبیل به لحاظ شاخص‌های فرهنگی - اجتماعی با روش توصیفی _ تحلیلی و نتایج آن با بهره‌گیری از مدل تحلیل چند معیاره VIKOR,TOPSIS,SAW ارزیابی‌شده است نتایج به‌دست‌آمده نیز با روش ادغام کپ لند ادغام‌شده و نتایج حاصله حاکی از این است که دامنه توسعه‌یافتگی شهرهای استان اردبیل (به لحاظ شاخص فرهنگی _ اجتماعی) زیاد بوده که این مقدار در شهرستان مشگین شهر با بیشترین برد ممکن (9 برد) و کمترین باخت (0 باخت) و شهرستان پارس‌آباد با بیشترین باخت (9 باخت) و کمترین برد (0 برد) متغیر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

سطح‌بندی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان اردبیل به لحاظ شاخص‌های فرهنگی _ اجتماعی

نویسنده [English]

  • Ata Ghafari Gilandeh 1
1 science Committee of Mohaghegh Ardabili University
چکیده [English]

شناسایی مناطق محروم و توسعه‌نیافته، امری مهم و اساسی در جهت اتخاذ راهبردهای توسعه ملی و منطقه‌ای به شمار می‌رود که هدف عمده آن‌ها، کاهش نابرابری بین منطقه‌ای و درون منطقه‌ای است. روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) با دارا بودن قابلیت ارزیابی یکپارچه شاخص‌ها، ابزار مناسبی در اختیار برنامه ریزان قرار می‌دهند. در این پژوهش از میان شاخص‌های توسعه‌یافتگی شاخص فرهنگی _ اجتماعی موردبررسی قرار می‌گیرد که 23 شاخص مختلف فرهنگی - اجتماعی تعریف و تنظیم گردیده شده است. هدف از این پژوهش ارزیابی سطح توسعه توسعه‌یافتگی استان اردبیل به لحاظ شاخص‌های فرهنگی - اجتماعی با روش توصیفی _ تحلیلی و نتایج آن با بهره‌گیری از مدل تحلیل چند معیاره VIKOR,TOPSIS,SAW ارزیابی‌شده است نتایج به‌دست‌آمده نیز با روش ادغام کپ لند ادغام‌شده و نتایج حاصله حاکی از این است که دامنه توسعه‌یافتگی شهرهای استان اردبیل (به لحاظ شاخص فرهنگی _ اجتماعی) زیاد بوده که این مقدار در شهرستان مشگین شهر با بیشترین برد ممکن (9 برد) و کمترین باخت (0 باخت) و شهرستان پارس‌آباد با بیشترین باخت (9 باخت) و کمترین برد (0 برد) متغیر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها [English]

  • توسعه‌یافتگی فرهنگی - اجتماعی
  • تصمیم‌گیری چند معیاره
  • روش ادغام کپ لند
  • شهرستان‌های استان اردبیل
  1. اجتهادی، مصطفی. (1390). ریشه های نابرابری در جامعه امروز، دو فصلنامه تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، شماره 4/60، بهار و تابستان 1390، صص. 156-131.
  2. آر. پی. میسرا. (1367). مباحثی پیرامون توسعه روستائی (2): راهبردهای توسعه روستایی، نشریه (علمی ترویجی) جهاد، ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، شماره 115.صص. 24-27.
  3. ازکیا، مصطفی. (1394). جامعه‌شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان، چاپ سیزدهم.
  4. استیگلیتز، جوزف، ای (2004) نگاهی نو به جهانی‌شدن، ترجمه مسعود کرباسیان، (1393)، انتشارات نشر چشمه، چاپ سوم.
  5. اصغرپور، محمدجواد. (1392). تصمیم‌گیری ﭼﻨﺪ ﻣﻌﯿﺎره، مؤسسه‌ی اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﭼﺎپ یازدهم.
  6. پاپلی یزدی، محمدحسین و ابراهیمی، محمدابراهیم. (1392). نظریه‌های توسعه روستایی؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، تهران: انتشارات سمت.
  7. جدیدی میان دشتی، مهدی. (1383). توزیع متعادل منابع مالی به روش سطح‌بندی توسعه مناطق، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، شماره 11 و 12.
  8. دکتر تقوایی، مسعود. (1385). تحلیل شاخص‌های توسعه‌ی فرهنگی استان‌های کشور، مجله‌ی جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای.
  9. رضوانی، محمدرضا. (1380). تعیین و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، سال 36، شماره 50، صص 55-42.
  10. زالی، نادر. (1391)، آسیب شناسی برنامه ریزی در ایران با پیشنهاد ماموریت محوری در سیاستگذاری توسعه منطقه ای، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال دوم، شماره 6، صص 89-81.
  11. سرایی، محمدحسین، طاوسیان، علی، الله‌وردی، مرادعلی، رضایی، حجت(1394)، سطح‌بندی توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد با تأکید بر مؤلفه‌های فرهنگی، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، دوره5، شماره 20، صص28-15.
  12. سرور، رحیم، میر نجف، موسوی (1390). ارزیابی توسعه پایدار شهرهای استان آذربایجان، نشریه جغرافیا (فصلنامه علمی ـ پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، دوره جدید، سال نهم، شماره 28، صص. 28-7.
  13. سیف اللهی، سیف الله (1388). جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران؛ مجموعه مقاله ها و نظرها، انتشارات جامعه پژوهان سینا.
  14. شیخ بیگلو، رعنا و تقوایی، مسعود و وارثی، حمیدرضا (1391). تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46.
  15. صیدانی، سی اسکندر، الفتی علی‌آبادی، غلامی، علیرضا، کرمی، مهرداد (1396). تحلیل نابرابری فضایی توسعه روستایی در شهرستان صحنه، استان کرمانشاه، فصلنامه علمی -پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، سال هفتم، شماره دوم، (پیاپی 24)، صص. 38-21.
  16. ضرابی، اصغر، ایزدی، ملیحه (1392). تحلیلی بر توسعه منطقه‌ای استان‌های کشور، مجله علمی پژوهشی برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، سال سوم، شماره اول، (پیاپی 8)، صص.116 – 101.
  17. غفاری گیلانده، عطا (1380). ارزیابی نظام توسعه کالبدی شهر و ارائه الگوی مناسب توسعه کالبدی شهر با استفاده از GIS در قالب مدل توسعه پایدار زمین – مطالعه موردی اردبیل - پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
  18. محمدی، جمال، ایزدی، ملیحه (1392). تحلیلی بر سطح توسعه فرهنگی شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیل عاملی، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره 4، شماره 16، صص. 104 – 89.
  19. مشکینی، ابوالفضل و رحیمی، حجت‌اله (1389). جایگاه رسالت دانش جغرافیا در ادبیات نوین برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای با تأکید بر ایران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 81، پاییز 1391، صص 20-1
  20. مطیعی لنگرودی، سید حسن (1380). راهبردهایی در ارتباط با تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار، مجله دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 157، صص 292-279.
  21. مؤمنی، منصور. (1393). ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﻮﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻋﻤﻠﯿﺎت، ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﭼﺎپ ششم.
  22. میرباقری، میر ناصر، معصومی، دلاور، نوید، بهروز، صفوی، سید راشد (1394)، سنجش توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل با استفاده از مدل های آنالیز تاکسونومی عددی و سلسله مراتبی، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، دوره، شماره 10، صص 138-127.
  23. میرزاخانی، بهاره و فرهاد برندک(1393)، سطح بندی توسعه یافتگی شهرستان‌های استان اردبیل، نشریه جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره3، شماره 11، صص 90-79.
  24. نیک پور، عامر، ملکشاهی، غلامرضا، رزقی، فاطره(1394)، بررسی و تحلیل فضایی نابرابریهای اجتماعی درمناطق شهری با رویکرد شهر متراکم مورد مطالعه : شهر بابل، فصلنامه مطالعات شهری، دوره4، شماره، صص 38-28.
  25. Cook w.D., Zho J., (2007) Classifying input and output in data envelopment analysis, European Journalof Operaonal Research, 2007, vol. 180.
  26. Rosenstein, Carole (2011): Cultural development and city neighborhoods, City, Culture and Society 2 9–15.
  27. Nourry , Maryiam (2007) : Measuring sustainable development SOM Empirical Evidence for France from Eight Alternative indicators.
  28. Opricovic, S., and Tzeng, G.-H. (2007). Extended VIKOR method in comparison with outranking methods. European Journal of Operational Research, 178(2), 514–529.