مطالعة تطبیقی رابطة نظم در جامعه و پیشرفت علمی
نوع مقاله : مروری
نویسنده
دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
پیشرفت علمی فرایند مستمر رشد تولیدات علمی و ارتقاء توان به‌کارگیری آن‌ها در سطح خرد و کلان، به منظور پیشرفت جامعه و اعضای آن است؛ و نظم در جامعه وضعیتی است که ایفای نقش‌های اجتماعی در سطح خرد و هماهنگی و همسویی نهادهای اجتماعی در سطح کلان منجر به ایجاد و حفظ تعادل در نظام اجتماعی و پاسخگویی به نیازها در مطلوبترین شرایط می-گردد. در این مقاله، نظم در کشورهای مختلف جهان و میزان پیشرفت علمی آن‌ها و رابطة بین آن‌ها بررسی شده است. یافته‌های پژوهش حاضر، بیانگر آن است که: 1-همبستگی بین نظم در جامعه و پیشرفت علمی (r=+0/56) است. 2- به دلیل آنکه نهاد علم از کارکرد تغییرآوری و نظم‌آفرینی برخوردار است، تأثیرگذاری آن بر پیشرفت علمی تقریباً سه برابر تأثیر پیشرفت علمی بر نظم در جامعه است و به ازای یک واحد افزایش پیشرفت علمی 057/1 واحد نظم در جامعه افزایش می‌یابد.3- تولیدات علمی و محصول آن یعنی فناوری، بیشترین و سریعترین تأثیر را در نهاد اقتصاد می‌گذارد به طور کلی به ازای یک واحد افزایش در نظم اقتصادی، پیشرفت علمی با 31/0 واحد افزایش همراه بوده است. 4- الگوی نظم کامل یعنی برخورداری از رشد حداکثری و هماهنگی حداکثری، در شاخص‌های نظم و پیشرفت علمی، در هر یک از گروه کشورهای توسعه یافته، توسعه متوسط و در حال توسعه با یکدیگر انطباق دارند و بیانگر آن است که هماهنگی و تناسب رشد در شاخص‌های مختلف برای دستیابی به توسعه ضروری است که باید به آن توجه نمود. 5-برای پیشگیری اختلالات ناشی از پیشرفت علمی، نهادگرایی علمی در دو سطح خرد و کلان لازم است. این پژوهش با روش تطبیقی عرضی- ملی با استفاده از داده‌های بین المللی دربارة 160 تا 233 کشور انجام شده است. نتایج از تحلیل همبستگی‌های ساده و چند متغیری داده ها حاصل شده و برازش مدل نظری و داده‌‌ها با استفاده از معادلة ساختاری بررسی شده‌اند.
کلیدواژه‌ها
)