بررسی نمود تفاوت‌های جنسیتی ایدئولوژیک در جامعه، در دو دورۀ کشف و اشاعۀ حجاب
نوع مقاله : علمی -پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
زبان و جنسیت یا به تعبیر تخصصی‌تر «زبانشناسی جنسیت» از موضوع‌های مورد‌توجه در مطالعات میان‌رشته‌ای زبانشناسی اجتماعی است. پژوهش در مورد جنسیت از دیدگاه جامعه‌شناسی ضرورت دارد؛ زیرا راهی برای آگاهی از جایگاه مفهوم «جنسیت» در جوامع و تأثیر متقابــل آن در شکل‌گیری ارتباط است. جنسیت، متغیری چندگانه معرفی می‌شود که در گفتمان نیز ظهور مییابد و این ظهور به‌شدت به ایدئولوژی ذهنی افراد از جنسیت وابسته است. برقراری ارتباط فقط به‌معنای القای منظور و مقصود نیست؛ بلکه کیفیت بیان مقصود (فارغ از معنای آن) که معمولاً تحت‌تأثیر بافت فرهنگی یک جامعه است در شکل‌گرفتن مقصـود نهایی بسیار مهم است. آنچه در این پژوهش مورد‌توجه قرار گرفته است، بررسی و تحلیل انتقادی گفتمان با در‌نظر‌داشتن متغیر «جنسیت» است که با بهره‌گیری از چارچوب «تحلیل گفتمان انتقادی فمینیستی» لازار (2007) درباره متون مربوط به کشف حجاب و اشاعۀ حجاب انجام گرفت. نتایج حاکی از آن است که تفاوت زیادی در ابزارهای زبانی مورد استفاده توسط دو گروهِ کشف و اشاعه حجاب دیده نمی‌شود؛ بلکه تفاوت در چگونگی و جایگاه استفاده از این ابزارها است. هر قطب با هر ایدئولوژی، سعی در متقاعد‌کردن خواننده دارد و در این راه از زبان به نفع خود بهره جسته است.
کلیدواژه‌ها
)