تبیین الگوی کالبدی شهر دوستدار سالمند (موردپژوهی: منطقه 2 شهرداری تهران)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از بارزترین ویژگی­های جمعیت­ شناختی قرن بیست و یک را می ­توان "شهرنشینی سریع و سالمندی جمعیت"دانست. از این رو انتظار می­رود شهرهای جهان آمادگی، دانش و انعطاف کافی جهت پذیرش این موج از جمعیت و مقابله با اثرات چالش برانگیز آن را داشته باشند. هدف این پژوهش شناخت و تحلیل نیازها و مشکلات کالبدی سالمندان منطقه دو شهرداری تهران در قالب تحلیل تطبیقی این منطقه با شاخص های شهر دوستدار سالمند سازمان بهداشت جهانی (2006) است.مواد و روش­ها: 383 پرسش­نامه­ ساختار یافته متشکل از 38 متغیر و در قالب سه شاخص فضای باز شهری- مسکن- و ساختمان ها، مکان های عمومی و مذهبی طراحی و در بین جمعیت سالمند ساکن (60 سال به بالا) در منطقه توزیع گشت و داده­های منتج از آن با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ­ها: یافته­ها حاکی از این است که تنها در شاخص مسکن شرایط نسبتاً رضایت­بخشی حاکم است در حالی که شاخص­های فضای باز شهری، ساختمان­ها، مکان های عمومی و مذهبی نمرات پایین تر از حد متوسط را نشان می­دهند. همچنین داده­های بدست آمده براساس جنسیت پرسش شوندگان در شاخص مسکن تفاوت معنی داری را نشان می­دهند به گونه ­ای که زنان از وضعیت نامطلوب­تری نسبت به مردان برخوردارند. نتیجه­ گیری: نمره نسبتآ مطلوب شاخص مسکن را می­توان نتیجه مشارکت خود شهروندان و قدرت اختیار آن­ها در این زمینه تلقی نمود که این مورد اهمیت و ضرورت پرداختن به مساله مشارکت در سایر شاخص ها را بازتاب می­نماید. از این رو فراهم شدن زمینه های حضور و مشارکت سالمندان در حوزه های مختلف برنامه ریزی شهری، بهبود دسترسی به فضاهای باز شهری، طراحی­ های خلاقانه و ارائه مساکن متناسب با نیاز سالمندان به عنوان پیشنهادهای این پژوهش مطرح گشته ­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Physical pattern of Age-Friendly City (Case study: District 2 of Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Zohreh Fanni 1
  • Hosein Hoseinzade 2
1 Academic Member, Shahid Beheshti University
2 M.A. Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Objectives: One of the most prominent demographic features of the twenty-first century can be "rapid urbanization and population aging", therefore, it is expected that cities in the world will have readiness, knowledge and sufficient flexibility to accept this wave of population and facing its challenging effects. The purpose of this study is to identify and analyze the needs and phisical problems of aged population in district 2 of Tehran Municipality in the framework of a comparative analysis of this district based on the Age-Friendly City indicators of the World Health Organization (2006).
Materials and Methods: 383 structured questionnaires consisting of 38 variables were designed in the form of three indicators of urban open space - housing - and buildings, public and religious places; and distributed among the aged population (more than 60 years old) in the studed area and the collected data were analyzed using descriptive and inferential statistics.
Findings: The findings indicate that the conditions are only partly satisfactory in the housing index, while the indicators of urban open spaces, buildings, public and religious places show lower scores than the average grades. Also, the obtained data based on the gender of the respondents in the housing index show a significant difference in such a way that women have a more unfavorable situation than men.
Conclusion: the partly satisfactory score of housing index can be considered as the result of citizens' participation and their power and authority in this field, which reflects the importance and necessity of addressing the issue of participation in other indicators. Hence, the provision of the possibility of participation of the aged population in various dimensions of urban planning, improvement of access to urban open spaces, creative design and provision of housing in line with the needs of the aged population have been proposed as suggestions of this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Senility
  • Age-Friendly City
  • Urban Open Space
  • District 2 of Tehran Municipality

مراجع

  1. آرام، عزت الله، سام و بنی زیبا احمدی. (1386). بررسی عوامل موثر بر موقعیت سالمند در خانواده. سالمندی ایران، 2(2): 279 - 269.
  2. برتون الیزابت و میچل لین. (1392). طراحی شهری همه‌شمول: خیابان‌هایی برای زندگی (مناسب‌سازی خیابان‌های شهری برای سالمندان کم‌توان)ترجمه : پاکزاد جهانشاه ؛ساکی الهه و فنایی ساناز، آرمان شهر.
  3. بهروزفر فریبرز. (1379). شناخت مشخصات محیطی مناسب سالمندان. فصلنامه صفه، 31: 89 - 82.
  4. پورجعفر محمدرضا؛ تقوایی علی اکبر؛ بمانیان محمدرضا؛ صادقی علی رضا و احمدی فریال. (1389). ارائه انگاره های محیطی مؤثر بر شکل گیری فضاهای عمومی مشوق سالمندی موفق با تاکید بر ترجیحات سالمندان شهر شیراز. سالمندی ایران، 15(5).
  5. تهران مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر. (1392). شناخت ظرفیتهای عملکردی مدیریت شهری در دستیابی به شهر دوستدار سالمند در ناحیه 1 منطقه 3 شهرداری تهران.
  6. تیموری یلدا شاه. (1387). مهد سالمند. کارشناسی، دانشگاه تهران.
  7. حسینی مهدی علایی. (1378). نگاهی به نقش و جایگاه سالمندان در اجتماع. اولین کنفرانس بین المللی سالمندی در ایران،.
  8. رایدل روبروت و میشارا برایان. (1365). روانشناسی پیری. ترجمه : گنجی حمزه ؛داودیان الما و حبیبی فرنگیس، اطلاعات.
  9. زندیه مهدی. (1391). مناسب سازی منظر شهری برای سالمندان. سالمندی ایران، 25(7).
  10. سالمندان کمیته تخصصی ضوابط طراحی معماری. (1388). ضوابط طراحی معماری ساختمان‌های مناسب سالمندان: مرکز تحقیقات و ساختمان مسکن.
  11. شلمزاری عبدالله معتمدی. (1381). رابطه بین هوش ، نگرشهای مذهبی و رویدادهای زندگی با سالمندی موفق در شهر کرد. دکترا، دانشگاه تربیت مدرس.
  12. فروغ عامری گلناز ؛ گواری فاطمه؛ نظری طاهره؛ نژاد معصومه رشیدی و افشارزاده پوران. (1381). تعاریف و نظریه‌های سالمندی. حیات، 8(1): 4 - 13.
  13. ادیبی فر الهام. (1385). مهد کهن (کانون سالمندان). کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
  14. قوامی شهرام. (1373). اصول طراحی برای افراد دارای کهولت، ناتوانی، اختلال و معلولیت: شهر.
  15. کریمی بهناز احمدیان، زهرا. (1388). تغییرات طبیعی در دوران سالمندی. مرکز آموزشی درمانی حضرت زهرا (س).
  16. مدنی‌پور علی. (1391). فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه : نوریان فرشاد، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
  17. میرچولی الهام و پور زهره داود. (1391). شهر مطلوب سالمندان: اندیشه شرا.
  18. نوذری شعله، زاده ندا رفیع و نژاد فرامرز داعی. (1383). مبانی طراحی فضاهای باز محله‌های مسکونی متناسب با شرایط جسمی و روانی سالمندان. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
  19. نوری مهشید. (1378). آموزش بهداشت جسمانی و روانی سالمندان. مجموعه چکیده مقالات اولین کنفرانس بین المللی سالمندی در ایران.
  20. وفایی زمانه؛ علیزاده مهتاب؛ درتاج اسحاق و دوست علی اکبر حق. (1392). بررسی شیوع ناتوانی و عوامل خطر آن در سالمندان شهر اصفهان در سال 1390. سالمندی ایران، 31)8 .(
  21. Architects, A. I. o. (1985). Design for Aging: An Architect's Guide: AIA Press.
  22. Carmona, M. (2010). Public places, urban spaces: the dimensions of urban design: Routledge.
  23. Carr, S. (1992). Public space: Cambridge University Press.
  24. Chow, H. P. (2012). Health care service needs and correlates of quality of life: a case study of elderly Chinese immigrants in Canada. Social indicators research, 106(2), 347-358.
  25. Cockerham, W. C., & Yamori, Y. (2001). Okinawa: an exception to the social gradient of life expectancy in Japan. Asia Pacific journal of clinical nutrition, 10(2), 154-158.
  26. Cooper, S., Francis, J., & Rusk, I. (1990). The anorectic effect of SK&F 38393, a selective dopamine D1 receptor agonist: a microstructural analysis of feeding and related behaviour. Psychopharmacology, 100(2), 182-187.
  27. Organization, W. H. (2007). Global age-friendly cities: A guide: World Health Organization.
  28. Richard, L., Gauvin, L., Gosselin, C., & Laforest, S. (2008). Staying connected: neighbourhood correlates of social participation among older adults living in an urban environment in Montreal, Quebec. Health Promotion International, 24(1), 46-57.
  29. Son, J., & Wilson, J. (2011). Generativity and volunteering. Paper presented at the Sociological Forum.
  30. Takano, T., Nakamura, K., & Watanabe, M. (2002). Urban residential environments and senior citizens’ longevity in megacity areas: the importance of walkable green spaces. Journal of Epidemiology & Community Health, 56(12), 913-918.
  31. Van Cauwenberg, J., Van Holle, V., Simons, D., Deridder, R., Clarys, P., Goubert, L.Deforche, B. (2012). Environmental factors influencing older adults’ walking for transportation: a study using walk-along interviews. International journal of behavioral nutrition and physical activity, 9(1), 85.
  32. Walzer, M. (1986). Public Space-Pleasures and Costs of Urbanity. Dissent, 33(4), 470-475.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار