بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت درون‌شهری در تهران با تأکید بر احساس نابرابری فضایی

هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به مهاجرت درون‌شهری در تهران، با تأکید بر احساس نابرابری فضایی است. گروه‏ها و اقشار مختلف مردم در تهران بر مبنای ویژگی‏های کالبدی و اجتماعی در محلات خاصی از شهر متراکم شده‌اند. برخی از محلات به دلیل برخورداری از امکانات و فرصت‌های کالبدی و اجتماعی از جذابیت خاصی برای شهرنشینان تهرانی برخوردار هستند.این امر باعث تمایل خانوارها برای مهاجرت به سمت این محلات شده است.افراد با مشاهده، ادراک و مقایسة امکانات مناطق مختلف شهر دچار احساس نابرابری و محرومیت می‌شوند، که محصول نهایی آن احساس نارضایتی از محلة مسکونی خود می‌باشد.در تحقیق حاضر، بعد از کاوش تئوری‏های مرتبط با مسئلة تحقیق، و جمع آوری داده‏های میدانی از شهروندان ساکن محلات پایین‌شهر، مرکز شهر و بالاشهر تهران، تلاش شده است،میزان تمایل پاسخگویان به سکونت در محلات بالاشهری اندازه‌گیری شود و ارتباط آن با دیگر متغیرهای اجتماعی بررسی گردد.بر اساس یافته‌های تحقیق، بخش قابل توجهی از شهروندان مناطق پایین‌شهر و مرکز شهر تهرانمتمایل به جابجایی به سمت بالاشهر هستند.احساس نابرابری در بعد تحصیلات و ثروت (ابعاد مرتبط با پایگاه اجتماعی اقتصادی) و تسهیلات و دسترسی‌ها (ابعاد مرتبط با ساختار کالبدی شهری) به نفع مناطق بالاشهری، و در بعد ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی به سود مناطق پایین‌شهر تهران است. همچنین، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که یکی از دلایل عدم تمایل ساکنان پایین شهر به مهاجرت به سمت محلات بالاشهر، میزان بالای رضایت آنها از محلة مسکونی خود می‌باشد. اما در محلات مرکزی این متغیر در تبیین الگوی سکونت‌گزینی افراد نقش مهمی ندارد.در مناطق پایین‌شهر، متغیر «مکان سکونت دیگران مهم» (دوستان و اعضای فامیل) در تعیین محلة ایده‌آل برای سکونت مؤثر بوده است، اما تأثیر این متغیر در بین پاسخگویان محلات مرکزی شهر معنی‌دار نبوده است.