تبیین رضایت نوجوانان تهرانی از زندگی خانوادگی‌شان برحسب میزان تحقق نظم در خانواده: آزمونی تجربی از کارایی نظریة نظم در سطح خرد
نوع مقاله : مروری
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم
2 پژوهشگر معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
در کشور ما طی سال‌های اخیر، مطالعات پیمایشی چندی پیرامون موضوع رضایت از زندگی صورت گرفته که در برخی از آنها رضایت از زندگی خانوادگی افراد نیز مورد توجه بوده است. اما آشکارا سهم مطالعات مستقل برای بررسی رضایت افراد از زندگی خانوادگی اندک بوده است. در این نوشتار کوشش شده است تا با اتکای بر نظریة نظم در سطح خرد و زمینه‌سازی ارضای نیازهای نوجوانان از این طریق، رضایت آنها از زندگی خانوادگی‌شان تبیین گردد . در این راستا نظم در خانواده (در معنای جامعه‌شناختی آن) به عنوان متغیر بنیادی و متغیرهای ارضای نیازها، احساس آزادی، امنیت و عدالت به عنوان متغیرهای واسطه‌ای و رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی‌شان به عنوان متغبر وابسته مورد ارزیابی واقع شدند. داده‌ها در چارچوب روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جمعیت آماری شامل دانش‌آموزان دوره متوسطه و پیش دانشگاهی شهر تهران است که از میان این جمعیت، 420 نفر بر اساس فرمول نمونه‌گیری کوکران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای از هفت منطقة 1، 4، 7، 10، 13، 16و 19 انتخاب شدند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که: 1 - بر اساس نمرات میانگین شاخص‌های ابعاد چهارگانة نظم، همبختی بیشترین میزان تحقق (43/4) و همگامی کمترین میزان تحقق (6/3) را در خانواده‌ها داشته است. 2- به طور کلی نظم در خانواده‌های مورد بررسی، در حد متوسط (میانگین =41/3 از 5) است و پاسخگویان در حد بالایی از زندگی خانوادگی‌شان احساس رضایت (میانگین =22/4 از 5) می‌کنند. 3 - کمترین میزان ارضای نیاز بر حسب میانگین متعلق به احساس آزادی و بیشترین آنها مربوط به نیاز تعلق‌پذیری و عشق بوده است. 4- در این تحقیق عوامل مؤثر بر رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی در دو سطح فردی و میانی مورد بررسی قرار گرفته است. در سطح میانی(خانواده) نشانه‌هایی وجود دارد دال بر این که بین تحقق نظم در خانواده در حالت کلی آن (0.67 = R) و تحقق همدلی (Beta = 0.35)، همفکری (Beta = 0.33) و همگامی (Beta =0.13) در خانواده با رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی نوعی رابطه علی موجود است. در خصوص مشکلات چهارگانة خانواده حل مشکلات تربیتی خانواده (Beta =0.30) در وهلة اول و معاشرتی و تمشیتی (Beta=0.17) در مرحلة دوم، و در سطح فردی نیز ارضاء نیازهای تعلق‌پذیری و عشق (Beta = 0.38)، نیاز به احترام (Beta = 0.29) و نیازهای شناختی (Beta =0.17) بیشترین تأثیر را در رضایت نوجوانان از زندگی خانوادگی داشتند که تأییدی بر این نظر است: بعد از تأمین حداقلی از نیازهای جسمانی و مادی، نیازهای روانی و اجتماعی انسان اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری پیدا می‌کنند.
کلیدواژه‌ها
)