سنجش و بررسی میزان مشارکت شهروندان در امور شهری و عوامل مؤثر بر آن(مطالعه موردی: شهر سنندج)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

از نیمة دوم قرن بیستم مفهوم مشارکت با نگرشی نو، به موضوع کلیدی در برنامه‌های توسعه، به خصوص برنامه‌های توسعۀ شهری بدل شده است. برای تقویت و گسترش امر مشارکت مردم در برنامه‌ریزی، شناخت عوامل مؤثر بر این امر ضروری است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی میزان مشارکت شهروندان در امور شهری و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان شهر سنندج است. روش تحقیق پیمایشی- توصیفی است. جامعة آماری پژوهش را کلیه ساکنان شهر سنندج تشکیل داده و حجم نمونه 383 نفر است که به شیوۀ نمونه‌گیری متناسب با حجم در مناطق سه‌گانه شهر سنندج انتخاب شده‌اند. روایی و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تحلیل داده‌ها نیز از آزمون‌های t، توکی (Tukey)، پیرسون، تحلیل رگرسیونی و تحلیل مسیر جهت شناسایی اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها استفاده گردید. یافته‌های این تحقیق نشان می­دهد که میزان مشارکت مردم در امور شهری با میانگین 67/2 پایین‌تر از حد متوسط (در بازه0- 5) قرار دارد. هم‌چنین نتایج آمار استنباطی و آزمون فرضیات، نشان داد که بین متغیرهای میزان رضایت از عملکرد شهرداری، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، تعلق به محلۀ زندگی، استفاده از رسانه‌های جمعی، آگاهی از نحوة تهیه و اجرای طرح‌های توسعۀ شهری، اعتماد به مدیران شهری، عضویت در انجمن‌های محله‌ای، سن و جنس رابطۀ معناداری وجود دارد. استفاده از مدل تحلیل مسیر نشان می­دهد که مقدار ضریب تعیین 62 درصد از مجموعه تغییرات متغیر وابسته توسط مدل تحلیلی پژوهش را تعیین می‌کند که در آن مولفة رضایت از عملکرد شهرداری با ضریب 401/0 تأثیرگذارترین و  مؤلفه‌های استفاده از رسانه‌های جمعی، آگاهی از نحوة تهیه و اجرای طرح‌های توسعۀ شهری، عضویت در انجمن‌های محله‌ای،  تعلق به محلة زندگی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی افراد، اعتماد به مدیران شهری، جنس و سن در رتبه‌های بعدی اثرگذاری قرار دارند. abstractThe Measurement and Evaluation of Citizen Participation in Urban Affairs and Factors Affecting It Case Study: Sanandaj City Jamal MohammadiKeyvan BagheriSaman Heydari AbstractSince the second half of the 20th century, the concept of participation with a new view has become one of the key issues in development, particularly urban development plans. Promoting public participation in planning requires knowledge of the factors having an impact on this issue. The objective of the present study is to investigate the amount of citizens' participation in urban affairs and factors affecting on it among the residents of Sanandaj city. The study was conducted using a descriptive survey. The study population included all the residents of Sanandaj city. The sample consisted of 383 participants selected using in proportion with the size of each of the three areas of Sanandaj. The validity and reliability of the questionnaire were investigated using formal validity method and Cronbach's alpha coefficient. To analyze the data, t-test, Tukey, Pearson, regression analysis and path analysis were used to identify the direct and indirect effects of variables. The findings of the study indicated that the level of public participation in urban affairs with mean score of 2.67 is lower than the average level (in the range 0-5). In addition, the results of inferential statistics and testing hypotheses demonstrated a significant correlation between the degree of satisfaction with the municipality' performance, socioeconomic status, residential status, using mass media, knowledge of how to prepare and implement urban development plans, confidence in urban managers, membership in local associations, age and gender on the one hand, and participation on the other. Using the path analysis model, it can be seen that the value of the determination coefficient determines and predicts 62 percent of the set of variations in the dependent variable. Based on the analytical methodology used in this study, satisfaction with the municipality's performance (with a coefficient of 0.401) is the most influential factor followed by variables such as using mass media, knowledge of how to prepare and implement urban development plans, membership in local associations, residential status, socioeconomic status, confidence in urban managers, gender and age rank next in terms of impact. Keywords: Participation, Urban management, Citizenship, Sanandaj City

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امانی، ناصر(1389). راهبردهای گسترش سرمایه انسانی در شهرداری تهران با رویکردهای توسعۀ اقتصاد ملی، مجله اقتصاد شهر، شماره7، 103-107.
  2. پوراحمد، احمد(1388). مدیریت فضای سبز شهری منطقه 9 شهرداری تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره69، 29-50.
  3. تقوایی، مسعود، بابانسب، رسول، موسوی، چمران(1388). تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، فصلنامة مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره دوم، 19-36.
  4. توسلی، غلام عباس(1369)، نظریه‌های جامعه شناسی، تهران، انتشارات سمت.
  5. حافظ نیا، محمدرضا(1387). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت.
  6. حسن نژاد، مریم(1389). عامل‌های مؤثر بر مشارکت اعضای گروه‌های توسعة روستایی در فعالیت‌های ترویجی-حفاظتی پروژه بین المللی ترسیب ایران، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد دوم، شماره سوم، 105- 123.
  7. ربانی، رسول، آرناچولام، دارما، عباس زاده، محمد، قاسمی، وحید(1387). بررسی تأثیر رفاه اقتصادی و اجتماعی بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری(مطالعه موردی: شهر اصفهان)، دوفصلنامه علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره دوم، 73-99.
  8. رضوی الهاشم، بهراد، موسایی، میثم(1388)، تحلیل (swot) مشارکت شهروندی در طراحی الگوهای برنامه‌ریزی مدیریت شهری(مطالعه موردی: شهر تهران)، فصل نامه علوم اجتماعی شماره 47 .
  9. رجبی، آزیتا(1390). شیوه‌های مشارکت شهروندی در فرایندهای توسعۀ شهری، فصلنامه آمایش محیط، شماره 12، 101-116.
  10. رهنما، محمدرحیم؛ مهرورز، اکرم، عباس زاده، غلامرضا(1392). تحلیل عوامل زمینه‌ساز مدیریت مشارکتی در شهر مشهد، فصلنامة مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال پنجم، شماره نوزدهم، 169-188.
  11. راهنما، محمدرحیم، توانگر، معصومه(1385). نگرش مدیران شهری در خصوص هماهنگی بین سازمان‌های اجرایی، اولین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری.
  12. زیاری، کرامت الله، نیک پی، وحید، حسینی, علی(1391). سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بر اساس الگوی حکمرانی خوب شهری(مطالعه موردی: شهر یاسوج)، فصلنامه مسکن و روستا، شماره141، 69-86.
  13. زاهدزاهدانی، سید سعید، زهری بیدگلی، سیدمحسن(1391). مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، مطالعات جامعه شناختی شهری، سال دوم، شماره پنجم، صص84-119.
  14. سایت مرکز آمار ایران.
  15. سلطان پناه، هیرش(1388). اولویت بندی برنامه‌های شهرداری با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: شهرداری شهرستان سردشت)، فصلنامه صفه، شماره48، 95-114.
  16. شیانی، ملیحه(1384). شهروندی و مشارکت در نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، فصلنامه حقوق تامین اجتماعی، انتشارات علمی فرهنگی، سال اول، شماره1، 11-27.
  17. شیانی، ملیحه، رضوی الهاشم، بهراد، دلپسند، کامل (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت
  18. امور شهری تهران، فصل نامه مطالعات شهری، سال دوم، شماره چهارم.
  19. صالحی امیری، سیدرضا، محمد، سپیده(1389). بررسی و تعیین آسیب‌های روابط شورای اسلامی شهر و شهرداری، مصالعات مدیریت شهری، سال دوم، شماره دوم، 21-41.
  20. صادقی، مجتبی، راهنما، محمدرحیم(1392). تبیین ساختاری-کارکردی مدیریت مشارکتی شهری(مطالعة موردی، شهر مشهد)، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره45، شماره1، 169-184.
  21. طوسی، محمد علی(1373). مشارکت(در مدیریت و مالکیت)، مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران.
  22. عباس زاده، رقیه(1387). بررسی فرایند مشارکت شهروندان در ادارۀ شهرهای ایرانی، اولین همایش سراسری علمی و دانشجویی جغرافیا، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  23. علوی تبار، علیرضا (1379) الگوهای مشارکت شهروندان در ادارة امور شهرها، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت کشور.
  24. غفاری، غلامرضا و مصطفی ازکیا(1380). بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان، نامه علوم اجتماعی، شماره17، 3-32.
  25. قلی پور، آرین(1380). جامعه شناسی سازمانها، انتشارات سمت.
  26. کلانتری، خلیل)1382). پردازش و تحلیل داده‌ها در،Spss تحقیقات اجتماعی - اقتصادی، با استفاده از تهران، نشر شریف.
  27. کرایب، یان (1386). نظریه‌های اجتماعی مدرن، ترجمه عباس مخبر، چاپ چهارم، تهران: شر آگه.
  28. کوهی، کمال، تقوی، نعمت الله(1382). سنجش میزان مشارکت روستاییان در پروژه‌های توسعۀ روستایی، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، شماره4، 81-116.
  29. هاشمیان، مریم؛ بهروان، حسین؛ نوغانی؛ محسن(1391). عوامل مؤثر بر میزان مشارکت شهروندان در ادارة امور شهر مشهد، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، سال دهم، 174-195.
  30. هانتینگتون، ساموئل(1375)، سامان سیاسی درجوامع دست خوش دگرگونی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، نشر علم.
  31. یزدان پناه، علی؛ لاریچانی، فرهنگ(1386). بررسی اجمالی حقوقی مجموعه‌‌های شهری و جایگاه شهرداری‌ها، مجله شهرداری‌ها، سال ششم، شماره80، 6.
  32. Arnstein. S. (1969), "Eight Wrongs on a Ladder of Citizen Participation", Journal of the Institute of American Planners,(35) Pp. 216-224.
  33. Almudi, T., (2008). Opportunities and Problems for Participatory Management in the Peixe Lagoon National Perk, Southern Brazil, Thesis for the degree of Master of NaturalResources, University of Manitoba, Canada.
  34. Docherty, I. Goodlad, R & paddison R. (2001). Civic culture community and citizen participation in contrasting neighbourhoods, Urban studies, Vol. 38, No 12, pp 2225-2250.
  35. Lane, M.B., T, Corbett. (2005). the Tyranny of Localism: Indigenous Participation in Community-based Environment Management, Journal of Environment policy and Planning. 7(2):144-159.
  36. Montalvo, D., (2008). Citizen Participation in Municipal Meeting, American Barometer Insights: No4, Vanderbilt University (USAID).
  37. Malone, T.F. and Yohe, G.W., (2002), “Knowledge Partnership for Asustainable Equitable and Stable Society, Knowledge Manag.
  38. Marschall, M.J., (2007). Citizen Participationand the Neighborhood Context: A New Look atthe Coproduction of local Public Goods,University of Utah, Sage press.
  39. Ohmer, M. L (2007). Citizen participation in neighbourhoods organizations in poor communities and relationship toneighbourhood and organizational collective efficacy, Journal of sociology and social Welfare, Vol, XXXIII,No 1, pp 179-202.
  40. Thooening j.g.Fried Berge (1970), Politigues Urbanies Et Strategise Corporative. Sociology Dutravail Dolitague Urbine. Nou, Seuil, Paris.
  41. Tissot, B.N., (2005). Integral Marine Ecology: Community-based Fishery Management in Hawaii,Journal of General Evolution, NO. 61, pp.79-96
تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 2
فروردین 1394
صفحه 179-209

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار