تحلیل فازی رابطة توسعة اقتصادی، سیاسی و نابرابری‌های درآمدی در ایران
نوع مقاله : مروری
نویسندگان
1 دانشگاه فردوسی مشهد
2 جهاد دانشگاهی مشهد
چکیده
مطالعة حاضر با اتخاذ رویکرد تطبیقی موردمحور و به کارگیری روش تحلیل فازی، شرایط علّی نابرابری‌های درآمدی در ایران در یک دورة شصت و چهار ساله را مورد بررسی قرار داده است. موارد این بررسی، شش دورة تاریخی می‌باشند که با عنایت به تغییر در سیاست‌های توسعه‌ای از یکدیگر تفکیک شده‌اند. مدل پیشنهادی جهت مطالعة شرایط علّی مؤثر بر نابرابری‌های اجتماعی (با تأکید بر نابرابری درآمد)، مدلی ترکیبی است که توأمان از دیدگاه نوسازی، وابستگی (موقعیت در نظام جهانی) و نظریة دولت توسعه‌گرا (خودگردانی دولت و روابط دولت – جامعه) بهره گرفته است. نتایج وارسی شروط لازم (منفرد) نابرابری درآمدی در ایران نشان داد توسعة اقتصادی، شرط لازم برابری درآمد و قدرت دولت (دولت بزرگ و رانتیر) و وابستگی نیز هر یک شرط لازم نابرابری درآمد محسوب می‌شوند. اما دموکراسی و قوت جامعه برای برابری درآمدی به تنهایی نه لازم و نه کافی هستند. اجتماع دو شرط دموکراسی و قدرت جامعه شرط کافی برابری درآمدی در ایران و قدرت دولت و جامعه، شرط لازم آن محسوب می‌شوند. بررسی مسیرهای علّی (شرط) کافی برای وقوع نتیجه نشان می‌دهد دو مسیر جداگانه برای رخداد نابرابری درآمدی در ایران وجود دارد که هرکدام از این مسیرها شرط ترکیبی (عطفی) کافی تلقی می‌شوند. اولین مسیر نبود توسعة اقتصادی و نبود قدرت دولت، در کنار وابستگی و نبود دموکراسی است و مسیردوم توسعة اقتصادی، قدرت دولت، وابستگی و نبود دموکراسی و قوت جامعة مدنی است.
کلیدواژه‌ها
)