بررسی رضایت‏مندی از تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی(با تکیه بر پارک‏ها)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه مازندران

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

فضاهای عمومی فضاهایی‏اند که در آن‌ها تعامل چهره به چهره میان افراد در هر جنس و سن وجود دارد، لذا می‏تواند برای استفادۀ برخی گرو‏ه‏ها مثل زنان ناامن باشد. یکی از راهکارهایی که در ایران برای افزایش امنیت فضاهای شهری برای زنان به کار گرفته شده، تفکیک جنسیتی در ‏این فضاها است. پژوهش حاضر سعی دارد با کاربرد ترکیبی از روش‏های کمی و کیفی به بررسی عوامل مؤثر بر میزان رضایت‏مندی از تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی (پارک‏ها) ‏بپردازد. به منظور بررسی جوانب مختلف موضوع، از میان فضاهای عمومی که در آنها تفکیک جنسیتی صورت پذیرفته، «پارک‏ها» انتخاب شده است. روش‏های استفاده شده در این تحقیق مصاحبه، مشاهده، بحث گروهی و پیمایش است که در روش پیمایش با استفاده از نمونه‏گیری احتمالی ـ انتخابی، 6 منطقه از شهر تهران انتخاب شده و 324 پرسشنامه در این مناطق پر شده است. نتایج تحقیق نشان دادند که 40 درصد از پاسخ‌گویان از تفکیک جنسیتی در پارک‏ها راضی و 60 درصد ناراضی بوده‏اند و میزان احساس ناامنی زنان در پارک‏های عمومی، میزان مذهبی و سنتی بودن فرد و خانوادۀ او، میزان تفکرات فمینیستی افراد، میزان استفاده از پارک‏های بانوان و عمومی ‏‏و رضایت از سایر جوانب زندگی بر میزان رضایت افراد از تفکیک جنسیتی در پارک‏ها تأثیر دارد.abstract  An Examination of Public Satisfaction with Gender Division in Public Spaces with Particular Focus on Public Parks Novin TavallayiAmir Akbari GhamsariFateme Khaksar  Abstract Public spaces, where there are face-to-face relations and interactions between people of different ages and sexes, can feel insecure to some groups like women. “Gender division,” is one among several strategies used to increase the security of urban public spaces and decrease the unnecessary intermixture of the two sexes. The present research is an attempt to investigate the factors affecting the degree of satisfaction with gender division patterns in public spaces using a survey-based method. Among public places in which gender division has been implemented, public parks have been selected with the explicit aim of investigating the diverse aspects of the subject. A survey-based method is used in the present study, based on which six areas of the city of Tehran has been selected using selective-probabilistic sampling. Questionnaires were administered to 324 individuals. The results showed that 40% of the respondents were satisfied with gender division in parks, while 60% were not. Furthermore, the degree of insecurity felt by women in public parks, the degree of religiosity among individuals and their families, the prevalence of feminist thoughts  among individuals, the degree of using all-female public parks, and finally satisfaction with other aspects of life were found to have an impact on the individuals’ satisfaction with Gender division arrangements in public parks. Keywords: Satisfaction, gender division, public spaces, public parks, all-female parks, Tehran

کلیدواژه‌ها


  1. اباذری، یوسف، سهیلا صادقی فسایی و نفیسه حمیدی (1387)، «احساس نا امنی در تجربه زنانه از زندگی روزمره»، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 6، شماره 1، صفحات 75 تا 103 .
  2. ازکمپ، استوارت (1377)، روانشناسی اجتماعی کاربردی، ترجمه فرهاد ماهر، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  3. اعزازی، شهلا (1376)، جامعه شناسی خانواده، تهران: انتشارت روشنگران و مطالعات زنان.
  4. اکبری قمصری، امیر (1388)، بررسی معیارهای صحت و خوبی سنجش. جزوه درس روش تحقیق. گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی. به آدرس اینترنتی زیر:
  5. http://lah.sbu.ac.ir/Desktopmodules/Sbu_ProfessorsPage/Upload/370/Papers/Validity and Reliability.pdf
  6. آبوت، پاملا و کلر والاس (1380)، جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
  7. بمانیان، محمد رضا، مجتبی رفیعیان و الهام ضابطیان (1388)، «سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط‌های شهری (مورد: محدوده اطراف پارک شهر- تهران)»، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 7، شماره‌ی 3، صفحات 49 تا 67.
  8. جلائی پور، حمیدرضا و جمال محمدی (1387)، نظریه‌های متأخر جامعه شناسی، تهران: نشر نی.
  9. چلبی، مسعود (1385)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش. تهران: نشر نی.
  10. چلبی، مسعود (1386)، جامعه شناسی نظم، تهران: نشر نی.
  11. رابرتسون، یان (1374)، درامدی بر جامعه (با تاکید بر نظریه‌های کارکرد گرایی، ستیز، کنش متقابل نمادی)، ترجمه حسین بهروان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
  12. رابینز، استیفن پی (1991)، مدیریت رفتار سازمانی، جلد اول، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  13. رضازاده، راضیه و مریم محمدی (1390 )، «بررسی عوامل محدود کننده‌ی حضور زنان در فضاهای شهری»، نشریه هنرهای زیبا، دوره 1، شماره 38.
  14. رفیع پور، فرامرز (1372)، سنجش گرایش روستائیان به جهاد سازندگی، تهران: موسسه تحقیقات استراتژیک روستائیان.
  15. رفیع پور، فرامرز (1378)، آناتومی جامعه، مقدمه‌ای بر جامعه شناسی کاربردی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  16. رفیعیان، مجتبی و علی عسگری (1381)، سالمندان و ضرورت آمایش فضاهای شهری، همایش بین‏المللی سالمندان، دانشکده بهزیستی و توان بخشی.
  17. روشه، گی (1376)، کنش اجتماعی، ترجمه هما زنجانی زاده، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
  18. علیخواه، فردین و مریم نجیبی ربیعی (1385)، «زنان و ترس از جرم در فضاهای شهری»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.
  19. فرزانه، فرانک (1385)، «راهنمای طراحی شهری معطوف به جنسیت»، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی.
  20. کاستلز، مانوئل (1384)، عصر اطلاعات/قدرت و هویت، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: انتشارت طرح نو.
  21. کوئن، بروس (1376)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه و اقتباس غلام عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت، چاپ نهم.
  22. مازلو، آبراهام، اچ (1375)، انگیزش و شخصیت، ترجمه احمد رضوانی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ چهارم.
  23. محسنی، منوچهر و پرویز صالحی (1382)، رضایت اجتماعی در ایران، تهران: انتشارات آرون.
  24. مدنی پور، علی (1379)، طراحی فضای شهری، ترجمه فرهاد مرتضایی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
  25. مدیری، آتوسا (1385)، «جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.
  26. مورهد، جی / گریفین ار (1989)، رفتار سازمانی، ترجمه سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده. تهران: انتشارات مروارید.
  27. میلر، دلبرت (1380)، راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
  28. نیک گهر، عبدالحسین (1369)، مبانی جامعه شناسی، تهران: انتشارات رایزن.
  29. Braungart. M, Richard G, Braungarf & Hoyer, W. J. (1980) Age, Sex and social factors in fear of crimes. Sociological Focus.
  30. Diekmann, Andreas (2006) Empirische Sozialforschung Grundlagen, Methoden, Anwendungen. Wiesbaden: VS-Verlag.
  31. Duncan, O. D. (1961) A Socioeconomic Index for all Occupations. In J. Reiss, Jr. (Ed.), Occupations and Social Status (pp. 109–138) New York: Free Press of Glencoe.
  32. INCARTA Encyclopedia.
  33. Ferraro, K. (1996) Woman Fear of Victimization: Shadow of Sexual Assault?, Social Forces.
  34. Fischer, Claude. (1982) To Dwell among Friends, Chicago, University of Chicago.
  35. Greenberg, Stephanie; Rone, W. & Williams, L. (1982) Safety in Urban neighborhoods, Population and Environments.
  36. Jacobs, J. (1965) The Dead and Life of Great American Cities, New York, Random House.
  37. Jahn, Detlef (2006) Einführung in die vergleichende Politikwissenschaft. VS Verlag für Sozialwissenschaften | Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH, Wiesbaden.
  38. Lieberman, Evan S. (2005) Nested Analysis as a Mixed-Method Strategy for Comparative Research. In: American Political Science Review. Vol. 99, No. 3 August 2005. P. 435-542.
  39. Merry, Sally. (1981) Urban Danger. Life in a Neighborhood of Strangers, Philadelphia, Ternp) & University.
  40. Newman, O. (1973) Defensible Space: People and Design in the Violent City, London, Architectural Press.
  41. Pantasiz, Christina. (2000) Fear of Crime, Poverty and Vulnerability, British Journal of Criminology.
  42. Parsons, Talcott and Bales, Robert F. (1956) Family, Socialization, and Interaction Process. Routledge & Kegan Paul. London.
  43. Ragin, Charles C. (1987) The Comparative Method: Moving Beyond Qualitative and Quantitative Strategies. University of California Press, Berkeley.
  44. Rehberg, Karl Siegbert (2001) Kultur. In H. Joas (Hrsg.): Lehrbuch der Soziologie. Campus, Frankfurt. S. 63-92.
  45. Schnell, Rainer und Hill, Paul und Esser, Elke (2005) Methoden der empirischen Sozialforschung. 7. Überarbeitete Auflage. Oldenburg Verlag, München.
  46. Stanko, Elizabeth. (1992) The Case of Fearful Woman: Gender, Personal Safety and fear of Crime, Woman and Criminal Justice.
  47. Turner, Jonathan H. (1994) Sociology: Concepts and Uses, McGraw-Hill, New York.
  48. Warr, Mark. (1984) Why Are Women and Elderly more Affaid?, Social Science Quarterly